İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (Human Rights Watch-HRW) açıkladığı rapor, 2007’nin başından beri işkence ve polis şiddeti vakalarındaki artışı gözler önüne serdi. Cezasızlık uygulamasının devam ettiğine dikkat çeken örgütün, hükümete sunduğu öneriler arasında 2007 Haziran’ında değişiklik yapılan Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun uygulanmasını takip edecek ve değerlendirecek sistem kurulması gibi öneriler bulunuyor.
Örgütün Türkiye temsilcileri Emma Sinclair ve Kenneth Roth, dün Taksim Hill Otel’de düzenledikleri basın toplantısıyla “Adalete Karşı Safları Sıkıştırmak-Türkiye’de Polis Şiddetiyle Mücadele Önündeki Engeller” adlı raporu açıkladı.
Raporda, polis şiddetinin hâlâ sürmesinin, cezasızlık politikasının devam ettirilmesinden kaynaklandığına dikkat çekildi. “Polisin yetkilileri ve güç kullanımıyla ilgili değiştirilmiş yasaların uygulanma biçimleri de endişe verici; polisin ısrarla ateşli silah kullanması bazen ölümle sonuçlanmakta” denilen raporda, soruşturmaların sonuçsuz kaldığına, bağımsız ve kapsamlı yürütülmediğine ve çok ağır ilerlediğine dikkat çekildi. Yaşananların, kötü muamele ve işkencenin gözaltı merkezlerinde ve dışında düzenli olarak sürdüğünü gösterdiği kaydedilirken, “Temel Tavsiyeler” başlığı altında AKP Hükümeti’ne öneriler sıralandı.
Hükümete tavsiyeler
*PVSK’nın nasıl uygulandığını izleyecek ve değerlendirecek bir sistem oluşturulmalı.
*Durdurma ve arama yetkileri kullanıldığında olası hak ihlallerini önlemek için tutanak tutma zorunluluğu getirilmeli. Polislerin adları ve sicil numaralarının yanı sıra durdurma nedenleri ve durdurmanın nasıl sonuçlandığının anlatıldığı bir form istenmeli.
*Terörle Mücadele Kanunu’nun ek 2. maddesi ve PVSK’nın 4. maddesi değiştirilerek kolluk kuvvetlerinin güç kullanması, ilgili uluslararası standartlara uygun olarak, ölümcül güce sadece son çare ve ancak hayat kurtarmak için kesinlikle gerekli olduğu durumlarda başvurulabileceği şartı getirilmeli.
*Polis şikayet birimi kurulmalı ve polis suiistimali iddialarının, zanlıların teşhis edilmesi ve yargılanmasını sağlayabilecek ve tarafsız şekilde soruşturulması sağlanmalı.
*Gözaltında her sorgu sırasında, karakolların her yerindeki video ve ses kayıtlarının sürekli çalışıyor olması garanti altına alınmalı. Bu kayıtlarla oynanmamalı ve hak ihlali iddialarının soruşturulmasında kullanılabilmesi için düzenli olarak savcılığa teslim edilmeli. Böylece delillerin kaybedilmesi önlenmeli.
*İşkenceye Karşı Sözleşmenin Seçmeli Protokolü onaylanmalı ve tüm kapatılma yerlerine düzenli ve habersiz ziyaretlerde bulunma yetkisiyle donatılmış ulusal bağımsız organlar kurularak protokol hayata geçirilmeli.
*Kolluk görevlilerinin yargılanması esnasında duruşmaların gereksiz yere gecikmemesi için önlemler alınmalı.
Aklanma çabaları
Sinclair, geçtiğimiz günlerde Ankara’da İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Hükümet Sözcüsü ve Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek ve Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin’le görüştüklerini dile getirdi. Çiçek’in, işkence ve kötü muamelenin Avrupa’daki örneklerini göstererek Türkiye’yi temize çıkarmaya çalıştığını aktaran Sinclair, “Tavrı Türkiye’deki reform sürecini yansıttı” dedi. Şahin’in ise yaşanan yargısız infaz örneklerini PVSK’dan değil uygulanmasından kaynaklandığını savunduğunu söyleyen Sinclair, Şahin’e yönelttikleri TCK’nın 301. maddesinin ifade ve düşünce özgürlüğünün önünde bir engel olup olmadığına ilişkin soru karşısında ise “Muhalif ifadeler şiddete teşviktir” yanıtını aldıklarını vurguladı.
