WASHINGTON - Göreve başlar başlamaz ABD’nin uluslararası imajına ağır darbe indiren Guantanamo ile CIA’in gizli esir kamplarının kapatılması emrini veren ABD Başkanı Barack Obama’nın, daha gözlerden ırak bir uygulama olan zanlıların kaçırılıp uçaklara konularak sorgulanıp işkenceci ülkelerin hapishanelerine gönderilmesini (rendition) ise devam ettirdiği öğrenildi. Los Angeles Times’ın yayımladığı 22 Ocak tarihli başkanlık emrinde CIA zanlı kaçırma yetkisini elinde tutuyor gözüküyor. Emirde Obama sadece ‘rendition’ politikasını esirlerin işkence görecekleri ülkelere gönderilmemeleri amacıyla gözden geçirmeyi vaat ediyor. Gözaltı merkezlerinin kapatılması emrinin kısa süreli, geçici gözaltı amaçlı merkezleri kapsamadığı vurgulanıyor.
Anayasa hukukçusu olan Obama’nın devam ettirdiği uygulama için hukukdışılık eleştirileri yapılıyor. Zira bugüne dek yüzlerce terör zanlısı hiçbir suçlamada bulunulmadan ve avukat hakkı tanınmadan Mısır, Fas ve Ürdün gibi sorguda işkence yaptığı bilinen ülkelerin hapishanelerine nakledildi. Böylece hem BM’nin İşkenceye Karşı Sözleşme’sinin üçüncü maddesi hem de Amerikan anayasasının işkence yasağı ile hükümetin bir kişinin tüm yasal haklarına saygı duyması maddeleri çiğnendi. Yani Guantanamo’daki muamele başka ülkelere ihale edildi.
‘Kötü adamları kovalıyoruz’
Obama yönetiminden bir yetkili uygulamanın devamını gazeteye şöyle savundu: “Açıkçası bazı araçları elimizde tutmamız gerekiyor. Hâlâ kötü adamları kovalamak zorundayız. Bazı kesimlerde tartışmalı bulunuyor. Ama belli sınır ölçüleriyle kullanılırsa kabul edilebilir.” Senato İstihbarat Komisyonu Başkanı Demokrat Dianne Feinstein da, esirlerin yabancı hapishanelerde geçici tutulmasını önererek, kalıcı politikanın zamanla şekilleneceğini söyledi.
Türkiye’den de geçiyorlardı
Obama yönetimi Gitmo’daki esirleri kabul etmeleri için Avrupa ülkelerine baskı yapadursun, Avrupa Parlamentosu (AP) esirleri taşıyan CIA uçaklarının Türkiye dahil Avrupa ülkelerine inip kalktığı ve havasahasını kullandığı uygulamayı ‘uluslararası hukuka göre yasadışı’ ilan edip kınamıştı. AP’nin konuyu soruşturan komisyonunun üyesi Claude Moraes, şu sıra tanrıvari konumda bulunnan Obama’yı eleştirmenin zorluğuna dikkat çekerek, “Değişimi tam yapması için ‘rendition’ı paketin parçası görmesi lazım. Mısır ve Ürdün’de net biçimde işkenceden geçirilmiş kişilerin ifadelerini dinledim. İnsanları bu hapishenelere atmak hâlâ Amerikan dış politikasıyla ilgili ciltler dolusu şey söylüyor” dedi.
‘Rendition’ kurbanı olup sonradan masumiyetleri ortaya çıkan pek çok insanın hikâyesi filmlere de konu oldu. Obama, Bush yönetiminin ulusal güvenlik adına yaptığı yasadışı eylemleri soruşturmayı da reddederek insan hakları savunucularını hayal kırıklığına uğratmıştı. (Times, Telegraph)
