Liseye geçişte TEOG sınavının büyük
tartışmaları beraberinde getirerek kaldırılmasının ardından, yeni geçiş sistemi
olan ‘çember’ sistemi ilk kez bu yıl liselere geçişte uygulanacak. Yeni
sistemin nasıl işleyeceğine ilişkin sorular henüz tam anlamıyla cevaplanmış
değil.
Şimdiye kadar belirlenen sistemin teknik
olarak nasıl işleyeceğini yönetim bilimi uzmanı Doğan Ceylan değerlendirirken,
Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin Aydoğan, ‘çember’ sisteminin anlatıldığı
gibi işlemeyeceğini ve yeni sistemde İmam Hatip Liseleri’nin dayatılacağını öne
sürüyor.
‘Çember’ sisteminde ortaokul ve liseler
birbirleri ile eşleştirilecek ve öğrenciler öncelikle okulunun eşleştiği
okullar için tercihte bulunacak. Tercih ettiği okula müracaat kontenjandan
fazla değilse öğrenci oraya yerleştirilecek. Ancak başvurunun kontenjan
sayısından fazla olduğu durumlarda 9. sınıflarda sırasıyla; OBP, 8. 7. ve 6.
sınıf yıl sonu başarı puanı yüksek olana, eşitliğin bozulmaması halinde yaşı
küçük olana öncelik verileceği bildiriliyor.
Öğrencinin ortaokuldaki ders başarısının
liseye geçişte etkisi sorulduğunda Ceylan, merkezi sınavla girilecek okullarda
ortaokul notlarının önemi olmadığını anlatıyor.
‘’Sınavsız kayıt yapılacak liselerde
başvuru kontenjandan fazla değilse öğrencilerin tercihlerine yerleşecek ancak
başvurunun kontenjandan fazla olması durumunda Ortaokul Başarı Puanı (OBP)
etkin olacak. OBP’ye 5. sınıf dahil değil. OBP, öğrencinin 6, 7, 8. sınıf
başarı puanlarının ortalaması alınarak hesaplanacak. Öğrenci bu puanın
üstünlüğüne göre okula yerleşecek. OBP eşit ise sırasıyla öncelikle 8., 7. ve
6. sınıf yıl sonu başarı puanı yüksek olana, yine eşitliğin bozulmaması halinde
ise yaşı küçük olana öncelik verilecek,’’ diyen Ceylan, Türkiye’de öğrencinin
başarısına bakmaksızın herkesin kayıt alanındaki en başarılı liseyi ilk
tercihine yazacağını paylaşıyor.
Merkezi sınav puanıyla girilecek okullar
sorulan Ceylan, bunların fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, proje
uygulayan eğitim kurumları ile mesleki ve teknik Anadolu liselerinin Anadolu
teknik programları olduğunu söylüyor.
Öte yandan merkezi sınavla öğrenci alan
okullarda merkezi sınav puanının eşitliği halinde yaşı küçük olana öncelik
verileceği bildiriliyor.
Sınavsız girilen okullarda ise kayıtta
öncelik ilk olarak öğrencinin devam ettiği ortaokul. Ceylan, süreci şöyle
anlatıyor:
‘’İl/ilçe millî eğitim müdürlüğünce
ortaokul ve liseler birbirleri ile eşleştirilecek ve çocuğunuz ilk önce
okulunun eşleştiği okullar için tercihte bulunacaktır. Tercih ettiği okula
müracaat kontenjandan fazla değilse oraya yerleştirilecek. Başvurunun
kontenjandan fazla olması durumunda 9. sınıflarda sırasıyla; OBP, 8. 7. ve 6.
sınıf yıl sonu başarı puanı yüksek olana, eşitliğin bozulmaması halinde yaşı
küçük olana öncelik verilecek.’’
Kayıt alanındaki tercih ettiği okula
yerleşemeyen öğrencilerin ise aynı merkez ilçe/ilçedeki diğer ortaöğretim kayıt
alanlarındaki boş kontenjanı bulunan okullara tercihe ve OBP üstünlüğüne bağlı
olarak yerleştirileceğini anlatıyor Ceylan.
Sınavsız kayıt yapan okullar açısından
okul türlerinin her birinin kendi arasında her sınıf seviyesinde, okul türleri
arasında 10. sınıf sonuna kadar nakil hakkı olduğunu paylaşıyor Ceylan.
Eğitim Sen Genel Başkanı Feray Aytekin
Aydoğan’a göre ise ortaöğretime geçişteki ‘çember’ sistemi işlemeyecek ve İmam
Hatip Lise’leri dayatılacak.
‘’3’lü çember sistemi, yerleştirme
komisyonuna verilen okul türlerine ‘dengeli dağıtım’ yetkisi ile öğrencilere
zorunlu bir şekilde imam hatip liselerini ve meslek liselerini dayatmaktadır,’’
diyen Aydoğan, 5 zorunlu okul tercihi ifadesiyle de öğrencilerin yapacağı ilk 3
tercihten (Çember sisteminde 3 Anadolu lisesi, 3 meslek lisesi, 3 imam hatip
lisesi ‘seçenek- sizlik-leri’ yer almaktadır) sonraki 2 okul ‘seçimi’ zorunlu
olarak öğrencilerin imam hatip veya meslek liselerine yerleştirilmelerini
dayattığını öne sürüyor.
Özellikle az nüfusu olan yerleşim
yerlerinde 9 okul ‘seçeneği’ bulunmadığından öğrencilerin adreslerinden
kilometrelerce uzakta liseleri yazmak zorunda kalacağını ifade eden Aydoğan,
MEB açısından bir başka semtteki öğrencinin de A semtindeki liseleri tercih
etmesinin sağlanması ve böylelikle de kontenjanın doldurulması gerekeceğine
değinerek, MEB’in paylaştığı ‘öğrencinin evine en yakın okula gideceği’ sözünün
de gerçeği yansıtmayacağını iddia ediyor.
Uzak yerlerdeki okulları yazmak zorunda
kalacak olan öğrencilerin, barınma problemi üzerinden pansiyonlu liseleri
yazmak durumunda kalacağını ifade eden Aydoğan, lise türleri arasında fen
lisesi, Anadolu lisesi, sosyal bilimler lisesi, güzel sanatlar lisesi
pansiyonlu okul kontenjanları toplamı 13 bin 260 iken, yalnızca imam hatip
lisesi kontenjanları tüm pansiyonlu okul türleri kontenjanı toplamından daha
fazla - 16 bin 220 - olduğunu bildiriyor.