Devlet 2017 yılında Kamu İhale Yasası kapsamında toplamda 89 bin alım ihalesine girdi. Bu ihalelerde, 210 milyar TL’nin altına imza atıldı. 37 milyar TL’lik 6 bin 804 ihale ise davet usulü olarak bilinen yasanın 21/b düzenlemesi ile gerçekleştirildi. Yani devlet; toplam kamu alımlarının yüzde 17’sinde istediği firmaları kapalı kapılar ardına davet ederek pazarlık yaptı, sözleşme imzaladı. 2017 yılında “makbul” firmalara verilen ihale 37 milyarken bu rakam 2014 yılında 7 milyar lira, 2015’te 9 milyar lira, 2016 yılında ise 17 milyar liraydı. Kamu İhale Kurumu’nun istatistikleri, devletin 2017 yılı içinde kamu alımları kapsamında yaptığı tüm ihaleleri gözler önüne serdi.
Devlet; 2017’de toplam 233 milyar liralık ihaleye girdi. Bunun 210 milyar TL’si Kamu İhale Kanunu’ndan belirlenen usuller üzerinden yürütüldü. Kalan kısım ise ya kanundan istisna tutuldu ya da doğrudan temin yoluyla yapıldı. Ancak devletin ihale ile yaptırdığı işlerin toplam tutarının yıldan yıla arttığı da görüldü. 2015 yılında 149 milyar TL’lik ihaleye çıkan devlet, 2016’da 174 milyar TL’ye imza attı. Son iki yılda ihale ile yapılan işlere yüzde 56 daha fazla para verildi. Kamu İhale Yasası kapsamında imza atılan 210 milyar TL’lik ihalenin 46 milyar TL’si pazarlık usulü ile yapıldı. Pazarlık usulü ile yapılan ihalelerin yüzde 81’inin ise yasanın meşhur 21/b maddesi ile yapıldığı görüldü. Yani metroların, havalimanlarının, köprülerin yapımı için sık başvurulan ihale usulü kullanıldı. Devlet, sadece 2017 yılında, istediği firmayı kapalı kapılar ardına davet edip 37 milyar TL’lik ihalenin altına imza attı. Bu rakam devletin çıktığı tüm ihalelerin yüzde 17’sine denk geldi.
Yüzde 428 artış
Davet usulü ile yapılan ihalelerin ekonomik büyüklüğünün de yıldan yıla arttığı görüldü. 21/B düzenlemesi ile 2014 yılında 7 milyar TL’lik ihaleye girilirken bu rakam 2015 yılında 9 milyar TL’ye, 2016 yılında ise 17 milyar TL’ye fırladı. Yani 2015’ten 2017’ye devletin sadece istediği firmalara verdiği ihalelerin toplam büyüklüğünde yüzde 428’ik bir artış yaşandı.
Meclis için 178 milyon TL
İstatistiklerde tek tek kurumların ihale ile yaptığı alımlar da yer aldı. Buna göre 2019 yılında Başkanlık sistemine geçerek parlamenter sisteme son vermeye hazırlanan devlet, TBMM için 2017 yılında 53 ihaleye girdi. Meclis, 53 ihaleyle 178 milyon TL’nin altına imza attı. Yine yeni sistem ile kapısına kilit vurulması istenen Başbakanlık ise 2017 yılında 284 ihaleye girdi. Başbakanlık ihalelerinin tutarının 544 milyon TL olduğu görüldü.
3 yıllık Saray ihalesi
Cumhurbaşkanlığı’nın yaptığı ihalelerin ekonomik büyüklüğünün de yıldan yıla arttığı görüldü. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, 2017’de 10 ihaleye girererek 63 milyon TL’lik tutara imza attı. Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na taşındıktan sonraki 2015, 2016 ve 2017 yıllarında Cumhurbaşkanlığı ihaleleri için harcanan para toplamda 174 milyon TL’yi aştı.