Avrupa Birliği (AB) genelinde sağ-milliyetçi ve AB karşıtı parti ve hareketlerin yükselişi İtalya’da da devam etti. Pazar günü yapılan genel seçimlerde AB’ye doğrudan karşı çıkan ya da AB politikalarını eleştiren popülist ve ırkçı partiler oylarını önemli oranda artırdı.
Yaklaşık 50 milyon seçmenin çağrılı olduğu seçimlere katılım oranı yüzde 71.5 olurken, seçimin asıl galibi popülist Beş Yıldız Hareketi oldu. İtalyan basınında yer alan son verilere göre Komedyen Beppe Grillo’nun liderliğini yaptığı hareket, Luigi Di Maio ile girdiği seçimlerde oyların yüzde 31.8’ini aldı.
BEŞ YILDIZ HAREKETİ NEDİR?
İlk olarak 2013’te seçimlere giren Beş Yıldız Hareketi, yüzde 25.5 ile büyük bir çıkış yapmıştı. Dört yıldır muhalefette olan hareket, geleneksel partilere tepki gösteren sağ ve sol seçmenlerin destek verdiği popülist ve protest hareket olma özelliği taşıyor. Beş Yıldız Hareketi, 2013’te en çok oyu sağ-milliyetçi Forza İtalya ve Il Popolo della Libertà (Halkın Özgürlüğü) ittifakı (PdL/FI) ile Demokrat Parti’den (DP) almıştı. 2013’te DP yüzde 7.7, PdL/FL ittifakı yüzde 15.8 oy kaybına uğramıştı.
Hiçbir parti ve grupla ittifak yapmadan seçimlere katılan Beş Yıldız Hareketi, bir önceki seçimlere göre oyunu artırırken, tek başına hükümeti kurmak için yeterli çoğunluğu ise elde edemedi.
IRKÇI PARTİ BERLUSCONI’Yİ DE GEÇTİ
Seçimlere 81 yaşındaki eski başbakan Silvio Berlusconi’nin liderliğinde sağ ittifak ise toplam yüzde 37 oy aldı. Dört partinin içinde yer aldığı bu ittifakta, ağırı sağcı-faşist Kuzey Ligası yüzde 18 ile Berlusconi’nin partisi Forza İtalya’yı geçti. Son verilere göre Forza İtalya yüzde 14 oy aldı. İttifakın diğer milliyetçi-faşist partisi Fratelli d’Italia (Kardeş İtalya) ise yüzde 4.4 oy aldı.
Böylece AB’nin politikalarını açıktan eleştiren Beş Yıldız Hareketi ile sağ koalisyonun oyu yüzde 70’e yaklaşmış oldu.
Dört yıl önceki seçimlerle bir kıyaslama yapıldığında, oyunu en fazla yükselten parti Kuzey Ligası oldu. 2013’te yüzde 4 oy alan Kuzey Ligası’nın oylarını yüzde 14 artırmasında, ülkede sığınmacı ve göçmen düşmanı politikaların önemli bir rolü bulunuyor. Seçim kampanyası boyunca sığınmacılara karşı nefret ve düşmanlığı körükleyen Kuzey Ligası, yaratmış olduğu korkunun meyvelerini seçimlerde toplamış durumda. Kuzey Ligası, yüz binlerce sığınmacının Afrika ülkelerine sınır dışı edilmesini savunuyor.
Bu açıdan bakıldığında, Suriye savaşıyla birlikte Avrupa’da yaşanan “sığınmacı krizi”nin asıl olarak faşist partinin işine yaradığı görülüyor. 24 Eylül’de genel seçimlerin yapıldığı Almanya’da da sığınmacı düşmanlığı yapan Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi yüzde 12.6 oy alarak meclise girmeyi başarmıştı.
AB YANLISI SOL KAYBETTİ
Avro Bölgesi’nde en fazla borcu bulunan ve ekonomik durgunluk yaşayan İtalya’da, AB’nin bütçe denkleştirmesi adına yaptığı dayatmalar geniş kesimlerin tepkisini çekmişti. Ülkede işsizlik ve yoksulluk sürekli artarken, hükümet partisi Demokrat Parti seçim kampanyasında açıkça AB’nin dayatmalarını savundu.
Bu nedenle seçimlerin asıl kaybedeni AB yanlısı sözde sosyal demokrat partiler oldu. Bu partilerin kurmuş olduğu ve içinde beş partinin bulunduğu “Merkez Koalisyonu” ancak yüzde 23.5 oy alabildi. Koalisyonun en büyük partisi olan ve geçtiğimiz dönemde hükümette bulunan Demokrat Parti (DP) yüzde 19.5 oy alırken, diğer partilerin almış olduğu oy oranı ise düşük oldu.
Hiçbir koalisyona girmeyen Hür ve Eşit hareketi de yüzde 3.2 oy aldı. DP ise, seçimlerdeki yenilgiyi kabul ederek gelecek dönemde muhalefette kalacağını açıkladı.
Böylece AB’nin pek çok ülkesinde olduğu gibi İtalya’da da AB yanlısı sözde sosyal demokrat partilerin oy kaybı sürüyor. Fransa, Hollanda ve Almanya’da sosyal demokrat partilerin uğradığı yenildi, İtalya’da da kendisini açık olarak gösterdi.
ESKİ PARTİLER TOPLUMA UMUT VERMİYOR
Almanya ve Fransa’da olduğu gibi İtalya’da da İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan ve sistemin taşıyıcı durumundaki muhafazakar ve sosyal demokrat partilerin artık topluma umut vermediği görüldü. Fransa’da Sosyalist Parti ve muhafazakar Cumhuriyetçiler seçimlerde varlık gösteremezken, Almanya’da ise istemin iki ana partisi durumundaki CDU/CSU ve SPD, tarihlerindeki en düşük oyu son geçimlerde elde etmişlerdi. İtalya’da da eski muhafazakar Forza İtalya, muhalefette olmasına rağmen bu seçimlerde yüzde 7 civarında oy kaybetti. Oylarının çoğu faşist Kuzey Ligası’na gittiği tahmin ediliyor.
Benzer şekilde sistemin diğer partisi olan DP de yüzde 7 civarında oy kaybına uğrayarak en düşük oyunu aldı. DP’nin kaybettiği oyların bir bölümünün popülist Beş Yıldız Hareketi’ne gittiği görülüyor.
Kısacası, İtalyan sermayesinin iki önemli dayanağı olan Forza İtalya ve DP oy kaybederken, toplumsal sorunları suistimal eden, gerek çözümler getirmeyen sağ-popülist hareketler ise güç kazanmaya devam ediyor. Bu durum en çok da AB tarafından dikkatle izleniyor. AB’ye tepki temelinde güç kazanan hareketlerin gelecekte tıpkı İngiltere’de olduğu gibi İtalya’nın AB’den ayrılmasını gündeme getirebileceklerinden endişe ediliyor.
KOALİSYON ZOR GÖRÜNÜYOR
Oy sayımının sonuçları kesinleşmediği için hangi parti ve grubun ne kadar milletvekili ve senatör çıkardığı belirtilmemekle birlikte, elde edilen oy oranlarından hareket edildiğinde hiçbir parti ve koalisyonun tek başına hükümeti kuracağı çoğunluğu elde edemeyeceği tahmin ediliyor. 630 sandalyeli mecliste 316; 315 sandalyeli senatoda çoğunluk için 158 sandalye çıkarması gerekiyor.
Beş Yıldız Hareketi ile sağ koalisyonun özellikle koalisyon içinde yer alan aşırı sağcı Kuzey Ligası nedeniyle hükümet ortaklığı kurulamayacağı belirtiliyor. Hareketin liderlerinden Alessandro Di Battista seçim sonuçları açıklandıktan sonra yaptığı ilk açıklamada, “Şimdi hepimizin konuşması gerekiyor” dedi.
Yine sağ koalisyonu ile DP’nin içinde yer aldığı “Merkez Koalisyonu”nun da ortaklık kurmasına pek şans verilmiyor. Bu nedenle seçimlerin ardından kısa sürede yeni bir hükümetin oluşmasına pek şans verilmiyor. Erken seçimlerin olması durumunda da tablonun fazla değişmeyeceği bugünden basında yer alan yorumlarda dile getiriliyor.
Bu nedenle seçim sonuçlarının İtalya’yı ekonomik krizin yanı sıra bir de siyasi krize sürükleme olasılığı yüksek.
MECLİS 23 MART’TA TOPLANACAK
İtalya’da seçimler sonrası yeni parlamento ilk kez 23 Mart’ta toplanacak. Ancak yeni hükümetin kurulması için resmi görüşmelerin Nisan ayından önce başlaması beklenmiyor.