Kürtlerin statü elde etmemesi, Rojava halklarının ve Kuzey Suriye Federasyonu’nun ezilmesi için Rusya’nın sınır açması ve hava desteği vermesiyle başlayan Fırat Kalkanı Harekatı, TSK Bab bölgesinde yenilgi kıskacına girince apar topar sonlandırıldı. Hükümet, yenilginin referanduma yansımaması için açıklamayı önce MGK üstünden yaptırdı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’a yaptırılan 2008’deki Güneş Harekâtı’nda olduğu gibi küresel güçlerin desteği bitirince, önce TSK, ardınan Başbakan Yıldırım harekatın bittiğini ilan etmek zorunda kaldı.
AKP iktidarının bütün askeri olanaklarını ve cihadist grupları ÖSO adı altında seferber ederek başlattığı Fırat Kalkanı harekatı Bab’ın alınması sonrası zora girmişti. Suriye ordusunun güneyden Tadif’i alması ve Fırat suyuna ulaşması Rakka yolunu kesmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Yıldırım, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun güçlerinin çok ötesinde hamasi nutuklar atıp referanduma tahvil etme çabaları tutmadı.
Minbic’ten Rakka’ya alacaklardı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, MHP’lilerden referandum desteği almak, şovenist safları sıklaştırmak için birkaç konuşması hariç her seferinde “El Bab’dan sonra durmak… Böyle bir şey yok… Münbiç’e, Rakka’ya yöneleceğiz” gibi sözler realite duvarına çarptı. “Sıra Menbiç ve Rakka’da” gibi sözlerin, “kimse bizi test etmesin”, “Menbiç kırmızı çizgimiz”, “Fırat’ın batısı kırmızı çizgimiz” gibi söylemlerin ne kadar boş olduğu bir kez daha net ortaya çıktı. TSK-ÖSO DAİŞ’den Bab’ı aldıktan sonra bölgede sıkışıp kaldı. Güneyden Baas güçleri çevirdi. Minbic’in batısındaki köylerde ve Efrîn’in doğusundaki alanlarda YPG ile Rusya anlaşma yaptı. Rus güçleri anlaşma yapılan yerlere birlik sevkedip bayrak çekti. Moskova, AKP iktidarına boyunduruk takıp avucuna aldığı için iktidar klasik “Ey Rusya, Ey Putin” naraları atamadı. Aksi yeni ambargo, yeni turizm krizleri, bölgesel anlamda daha büyük kayıplar olabilirdi. ABD öncülüğündekii DAİŞ’e karşı koalisyon da HSD ile eşgüdümlü olarak Tabka Hamlesi başlattı kısa süre önce. Erdoğan, “Ey ABD, Ey Trump” derse randevu bile alamayacağını düşünüyor. Rakka ve Tabka hamlesinde dışlandıkları halde gözü kulağı Trump’tan bir randevu telefonunda olduğu için ses çıkaramaz oldu. Ses çıkarsa Putin’in elinin daha da güçleneceğini düşündüğü için eskisi gibi yüksek perdeden ses veremez oldu.
MGK bildirisi ile duyruldu
Harekatın sona erdiği sürpriz şekilde Milli Güvenlik Kurulu (MGK) 29 Mart toplantısının ardından açıklandı. MGK toplantısı sonrası yayınlanan bildiride, ülkelerin YPG ve PYD ile irtibatlarını kesmeleri istendi. Destek sürerse Türkiye ile ilişkilerin zedeleneceği kaydedildi. Bildiride Fırt Kalkanı Harekatı için şunlar kaydedildi: “Fırat Kalkanı Harekatı bölgesinde huzur ve güven içerisinde yaşamlarını sürdürmelerini sağlamak maksadıyla yürütülen harekatın başarıyla sonuçlandığı ifade edilmiştir… Bölgedeki tüm terör örgütleri ile etkin şekilde mücadele eden Türkiye’nin terörist olarak ilan ettiği gruplara, müttefiklerimizin para, silah, askeri malzeme desteği vermesinin dostane ilişkilerimizi zedeleyeceği özellikle vurgulanmıştır.” MGK sonrası Başbakan Binali Yıldırım, NTV’de Oğuz Haksever’in sorularını yanıtlarken şunları söyledi: “Fırat Kalkanı bitmiştir. Bundan sonra harekat olursa artık başka bir isimle anılacak.” Yıldırım Federe Kürdistan bayrağının Kerkük’e kamu binalarına asılmasına tepki gösterdi
Fırat Kalkanı Harekatı, 24 Ağustos 2016’da başladı. Suriye toprak bütünlüğü vurgusu yapan Türkiye, orduyu CHP’nin de tezkereye verdiği destekle Suriye’ye soktu. Asıl hedef Kürtler idi. Çünkü, cihadist gruplarla ilişkileri ortaya çıkmıştı. Rusya ile arası bozukken, Putin yönetimi Türkiy-DAİŞ bağlantısını gösteren belgeleri BM’ye taşımıştı. Rusya’dan özür dilenince TSK-ÖSO kara ve havadan operasyonla, Rusya uçaklarından bombardıman desteği de alarak Cerablus, El Rai, Dabık gibi yerleri aldı. Bab bölgesinde ağır kayıplar verildi. Fırat Kalkanı’nda resmi rakamlara göre 71 asker yaşamını yitirdi, yüzlercesi yaralandı. Kaç ÖSO kaybı olduğu da net açıklanmadı. TSK-ÖSO Bab’a girdikten sonra saplandı. Ne güneye de batıya ne de doğuya kıpırdayamaz duruma geldi. Harekat sırasında DAİŞ, TSK askerlerini yakarak öldürdü, iktidar hasıraltı etti. İran-Suriye uçakları TSK’yi Bab bölgesinde bombaladı, ardından Rus uçakları TSK birimini bombaladı. Çok sayıda asker hayatını kaybetti. Her tarafa “ey” diye başlayan beylik cümlelerle süren çıkışlar ne Rusya’ya ne de İran’a karşı yapılabildi. Çünkü Türkiye ile ABD ve AB arasında gerilim tırmandıkça Putin, ipleri daha sıkı turup dış politikada pinpon topu gibi oynuyordu AKP iktidarı ile. Suriye hava sahasını bazen kapatınca çaresiz kalıyordu TSK bölgede. Bab’da TSK çambere alınınca, bataklığa saplanıldığı yorumları yapıldı.
Fırat Kalkanı’nin bitirildiğinin açıklanmasının ertesi günü ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Ankara’ya geldi. Tillerson, Önce Başbakan Binali Yıldırım ile görüştü. Sonra Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi. Kürtler, Rojava, Suriye, Irak, DAİŞ ve Gülen’in iadesi ele alındı. Yine, Kürtlere karşı ortak harekat etme talebi masaya kondu. Fethullah Gülen’in iadesinin sağlanması talep edildi. meşru olarak ÖSO’yu gördüklerini kaydeden Erdoğan, ABD’nin işbirliği yaparak TSK’yi kullanmasını da istedi
Dışişleri Balanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştükten sonra ikili kameralar karşısına geçti. Bir gazetecinin ‘YPG’ye destek sürecek mi sorusuna?’ ise Tillerson “Bugün gerçekleştirdiğimiz görüşmenin odak noktasıydı bu soru. Çok verimli bir görüşme gerçekleştirdik. Rakka’nın geleceği konusunda buranın yerel sahiplerine geri verilmesini istiyoruz” dedi. Benzer soru bir kez daha sorulunca Tiilerson şunları söyledi: “Bunlar zor kararlar ve zor seçimler farkındayım ama bu çok açık ve faydalı tartışmalar olmaya devam ediyor. Sayın Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakan dikkate alacaklarına eminim. ABD bu koalisyonun ortağı olmaya devam edecektir. Uzun vadeli duruma bakacak olursak Esad’ın gidip gitmemesine Suriye halkı karar verecek.” Çavuşoğlu ise “Geçmiş yönetimin YPG’ye destek verdiğini gördük. Bu durum bizi üzmüştür, ilişkilerimizi etkilemiştir” diye konuştu. Çavuşoğlu konuşurken, Tillerson yüzünü ekşitti.