Dünya genelinde, gazetecilerin uğradığı şiddet, sansür baskısı ve ekonomik
sıkıntılar nedeniyle ifade özgürlüğü ihlalleri son 10 yılın en yüksek
seviyesinde.
İnsan hakları savunucusu Article 19 grubu ile V-Dem adlı siyasi ve sosyal
veritabanı şirketinin ortak araştırmasına göre Türkiye 2006 - 2016 döneminde
ifade özgürlüğünün en çok zayıfladığı ülke oldu.
Türkiye'nin yanı sıra, Brezilya, Burundi, Mısır, Polonya, Venezuela ve
Bangladeş de, medyada çeşitliliğin, bağımsızlığın azaldığı ülkeler arasında.
Raporun yazarları, 172 ülkede, 2006-2016 yılları arasında, medyanın yanlı
yayınları, yolsuzluk, internet sansürü, adalet, gazetecilere yönelik taciz,
toplumsal sınıflar ve cinsiyetler arası eşitlik gibi göstergelerle ölçümleme
yaptı.
Raporu aktaran Guardian'ın haberinde Türkiye'yle ilgili şu ifadeler yer
aldı:
"Muhaliflere göre, bu yılın Nisan ayına kadar 152 gazeteci hapisteydi.
Geçen yılki darbe girişiminden bu yana gazeteler, internet siteleri, televizyon
kanalları ve haber ajansları dâhil 170'ten fazla medya kuruluşu kapatıldı. 2500
gazeteci işten çıkarıldı."
Gazeteye konuşan Cumhuriyet gazetesi yazarı Aydın Engin de Türk medyasının
daha önce görülmeyen yoğunlukta hükümet baskısı altında olduğunu söyledi.
Engin, "Otosansür olduğunu düşünebilirsiniz ama yanılırsınız çünkü
sansür uygulanacak medya kalmadı. Hükümetlerin, büyük şirketlerin ve bankaların
dünya genelinde gazetecileri satın almaya çalıştığına tanık oluyoruz. Ama AKP
daha akıllıca davranıp gazeteciler yerine, gazeteleri, televizyon kanallarını
satın aldı" diye konuştu.
Guardian gazetesine konuşan Article 19 Yöneticisi Thomas Hughes,
"Maalesef, bulgularımız ifade özgürlüğünün otoriter rejimler kadar
demokratik rejimlerde de saldırıya uğradığını gösteriyor" dedi.
GAZETECİLER TEHDİT EDİLİYOR
Hughes gazetecilerin, korkutularak, dava açılarak ve hatta bazı ülkelerde
cinayet işlenerek tehdit edildiklerini söyledi.
Yalnızca Meksika'da 2016 yılında 426 gazeteci saldırıya uğradı.
Telif hakkıGETTY IMAGES
Hughes, İngiltere'de 2016'da parlamentonun onayından geçen ve güvenlik
güçlerinin de kişilerin internetteki aktivitelerini takip etmelerini yasal hale
getiren 'Araştırma Yetkileri' yasası için de 'otoriter rejimler için bir örnek
oluşturuyor ve vatandaşlarının gizlilik ve ifade özgürlüğü haklarını
baltalıyor' dedi.
Rapora göre takip ve izleme süreçleri 'şeffaf olmayan' bazı internet
şirketlerinin sanal ortamdaki içerikleri denetlemesiyle, internet medyası ve
ifade özgürlüğü de daha büyük tehdit altına giriyor.
Raporun verileri, geçen yıl 259 gazetecinin hapse atıldığını, 79
gazetecinin öldürüldüğünü ortaya koydu.
Filipinlerde, Meksika'da, Honduras'ta 'uyuşturucuyla mücadeleyi' eleştiren
haberler yapan gazeteciler ve Türkiye'de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı eleştiren
seslere yönelik 'suçlamalar' ve 'gözdağı', raporda kaygı duyulan konular olarak
gösterilerdi.
EKONOMİK GÜÇLER, MEDYA ÖGÜRLÜĞÜ İÇİN TEHDİT OLUŞTURURUYOR
Article 19'un araştırması, Tunus, Sri Lanka ve Nepal'de ise ifade
özgürlüğünde ilerleme kaydedildiğini belirtiyor.
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) de, "gazeteci olmak hiç bu kadar
tehlikeli olmamıştı" uyarısı yaptı.
CPJ, ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkedeki yayın kuruluşlarını 'yalan haber'
yapmakla suçlamasının, basın üzerinde baskı oluşturulabileceği algısıyla
otoriter liderlere olumsuz mesaj verdiğini söyledi.
CPJ Başkan Yardımcısı Robert Mahoney, "ABD geleneksel olarak basın
özgürlüğünün feneri olmuştur ama Başkan Trump'ın basın karşıtı bir dil
kullanması, demokrasilerde basının önemini baltalarken, gazetecileri de
tehlikeye atıyor" diye konuştu.
BBC Dünya Servisi Müdürü Francesca Unsworth de, ifade özgürlüğünü desteklemeyen
yeni ekonomik güçlerin 21'inci yüzyılda medya özgürlüğün için tehdit
oluşturduğunu söyledi.
Unsworth, "Uzak Doğu'da Çin, Vietnam gibi ifade özgürlüğü değerleri
gelişimleriyle paralel olmayan ülkelerin yükselişini görüyoruz. Bu bence ciddi
bir sorun çünkü 21'inci yüzyıl bu ekonomilere ait ve dünyayı bunlar
şekillendirecek" dedi.
Unsworth, Çin'in nüfuzunu Afrika'da ve Karayipler'de artırmak için altyapı
yatırımları kadar yerel medyaya da yatırım yaptığını ifade etti.
Kaynak: BBC Türkçe