AKP iktidarının eğitim alanını “dindar ve kindar nesil” ile ucuz ve nitelikli iş gücü yetiştirme hedefleri kapsamında dönüştürme amaçlı attığı adımlar devam ederken, eğitimin sıradanlaşması her geçen gün yeni örneklerle gözler önüne seriliyor. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın yayınladığı “2018 yılı performans programı”nda, AKP iktidarının her fırsatta sayısını arttırmaya çalıştığı imam hatip liselerinin tüm liseler içerisinde en başarısız ve niteliksiz olduğu ortaya konuldu. Belgede, okulların birçoğunda kütüphane, spor salonu olmadığı, buna karşın MEB’in özel okullara “teşvik” olarak 1 milyar TL’den fazla kaynak ayırdığı yer aldı.
Bakanlığın performans programlarına göre, imam hatipler son yıllarda belirlenen hedeflerin çok gerisinde kaldı. MEB ortaokul ve lise düzeyinde en altta kalan imam hatiplerde öğrencilerin başarı ortalamasını 73’e çekmek isterken, yıl sonunda 64.1 ortalama ile karşılaştı. Bakanlık başarısızlığın ardından yeni yılda hedefini de 64.8’e indirmek zorunda kaldı.
MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın hazırladığı 2018 bütçesinin nasıl harcanacağı, bakanlığın amaç ve hedeflerine ilişkin yayımlanan performans programında dikkat çeken ayrıntılar yer aldı. Hükümetin her fırsatta desteklediği imam hatipler bakanlık verilerine göre yine sınıfta kaldı. İmam hatipler okul başarı oranları, okunan kitap sayıları ile en geride kalan öğretim kurumları olurken, bakanlığın yıllardır bu okullara yönelik hedeflerini tutturamadığı ortaya çıktı.
Cumhuriyet’ten Ozan Çepni’nin haberine göre, bakanlık geçen yılın aksine bu yıl ‘gerçekçi’ hedefler belirleyerek mevcut durumu korumakla yetindi. MEB verilerine göre imam hatipler başarıda son sırada kaldı. Bakanlığın açıkladığı istatistiklerde genel liselerde yıl sonu başarı ortalaması 76, meslek liselerinde 67 olarak belirlenirken, imam hatip liselerinde bu ortalama 64’te kaldı. İmam hatip ortaokullarında yıl sonu başarı ortalaması 75.9, diğer ortaokullarda ise bu oran 76.69’a ulaştı. Bu başarısızlığın ardından MEB, geçen yılın 73.28 olan hedefin çok uzağında kalınmasından sonra çıtayı aşağıya çekerek 2018 hedefini 64.8 olarak belirledi.
Sistem değişikliği unutuldu
İmam hatip hedefleri tutmayan bakanlık, Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla YÖK’ün sınav sistemini değiştirdiğini unutarak “LYS ve YGS’ye girecek öğrencilere yönelik destekleme ve yetiştirme kursları açılması” için bütçe ayırdı. Bakanlık yıl sonu başarı ortalamasını arttırmak için Anadolu imam hatip liselerinde destekleme ve yetiştirme kurslarının açılması hedefiyle her okula 10 bin TL, toplamda da 133 okul için 1 milyon 330 bin TL bütçe ayırdı.
İmam hatipliler okumuyor
Öğrenci başına kitap okuma sayılarında da imam hatipliler bakanlığın hedeflerinden geride kaldı. Bakanlık verilerine göre, Anadolu imam hatip liselerinde öğrenciler 2017’de yıl boyunca sadece 4.2 kitap okudu. Geçen yılın 8.7 hedefinin yarısını dahi yakalayamayan MEB bu hedefi 2018’de 4.3’te tutarak hedef küçülttü.
Sanat-bilime katılım da yok
Bakanlığın yüksek bütçelerle Türkiye genelinde onlarca dini etkinlik düzenlemesine karşın imam hatipler sanat, bilim, kültür ve spor faaliyetlerine katılımda da sonda yer aldı. Bakanlığın verilerine göre Anadolu imam hatip liselerinde sanat, bilim, kültür ve spor alanlarından birinde en az bir faaliyete katılan öğrenci oranı 2015’te 33 olan oranı 37’ye yükseltse de 2017’de yüzde 66 olan hedefi yakalayamadı. Meslek liselerinde yüzde 100, genel liselerde yüzde 90’a ulaşan oran, imam hatip liselerinde yüzde 60’ta kaldı. Bakanlığın performans programından dikkat çeken diğer başlıklar şöyle:
-Kütüphane yok: Bakanlığın verilerine göre kütüphanesi olan okul oranı yüzde 41. Bakanlığın bu oranı yıl boyunca yüzde 50’ye çıkarma planı da çocukların kitaplara ulaşma sorununu gözler önüne serdi. Programda çok amaçlı salon veya konferans salonu olan okul oranı geçen yılın yüzde 40 hedefine karşın yüzde 27’de kaldı. Spor salonu olan okul oranının yüzde 8’de kalması dikkat çekti.
-3.3 milyar TL taşımalıya: Köy okullarını kapatarak taşımalı eğitime geçen MEB, okul yapmak yerine bu yıl da 2 milyar 560 milyon TL’yi taşımalı eğitim için harcayacak. MEB 2018’de de 1.4 milyon öğrenciyi taşıma uygulaması kapsamında eğitim ve öğretime ulaştıracak. Taşıma uygulaması kapsamındaki öğrenciler için ayrıca 805 milyon TL öğle yemeği bütçesi ayrılacak. 2018’de engelli bireylerin eğitime erişimi için de 2.5 milyar TL kaynak ayrılacak.
-Milyarlar özele: 2018’de ‘kamusal hizmet’ adı altında ücretsiz kitap uygulaması için 572 milyon TL bütçe öngören MEB, eğitimde özelleştirme adımlarına ise hız kesmeden devam ediyor. Bakanlık bu yıl da “özel öğretimin payını artırmak” için okulöncesinde 5 bin 907, ilkokulda 76 bin 535, ortaokulda 81 bin 514, lisede 79 bin 228, temel lisede de 63 bin 335 öğrenci olmak üzere toplamda 306 bin öğrenci için özel okullara ödenen eğitim öğretim desteğine 1 milyar 278 milyon TL bütçe ayıracak. Ayrıca organize sanayi bölgeleri ve dışında okuyan özel mesleki ve teknik eğitim öğrencilerine yönelik ‘teşvik’ için 230 milyon TL aktarılacak.
-Faaliyetlerin yarısı din: Çocukların “bedensel, ruhsal ve zihinsel gelişimlerine yönelik faaliyetlere katılım oranını ve öğrencilerin akademik başarı düzeylerini artırmak” amacıyla bütçeden pay ayıran MEB’in 2018’de de faaliyetlerinin yarısından fazlasını dini etkinlikler oluşturdu. Bakanlık bu yıl da genellikle imam hatiplere yönelik Kuranı kerim okuma yarışması, hafızlık ve Ezan okuma yarışması, kırk hadis etkinlik yarışması, “Dini Kavramlar Kitapçığı” hazırlanması, imam hatipler için ‘Dost’ kitap etkinliği ve Diyanet ile birlikte binlerce çocuğu kapsayan yaz eğitim etkinlikleri için yine milyonlar ayrıldı.
Bakanlık verileri tutturamadı
MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın hazırladığı 2018 Yılı Performans Programı, Bakan İsmet Yılmaz’ın ön sözünde “Şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim sistemi için önemli araçlardan biri” olarak tarif edilse de programın geçen yılın verileri ile tutarsız olması dikkat çekti. Her yıl bütçenin kullanımı noktasında önceki 2 yıl gerçekleştirilme oranları ve yayım yılı hedeflerine programda yer veren MEB’in hedeflerini yakalayamamaktan öte yayınladığı veriler de birbirini tutmadı. Bakanlığın 2017 ve 2018 programlarında yer alan ortak değer olan 2016 gerçekleşme verilerinin iki programda birbiri ile tamamen farklı olması dikkat çekti.