Savaşlar ve işgallerle başlayan 21.
yüzyılın en büyük insani trajedilerinden birinin sürdüğü Suriye’de iç savaş 7
yılı ardında bıraktı. Güneybatıdaki Dera vilayetindeki eylemlere Şam
hükümetinin sert yanıt vermesiyle başlayan savaş daha ileriki süreçte sahaya
ABD’den Rusya’ya İran’a uzanan uluslararası aktörlerin de bizzat dahil olması
ile daha da kızıştı. Savaş yüzbinlerce kişinin yaşamını yitirmesine veya
yaralanmasına, çoluk çocuk milyonlarca kişinin evlerini terk etmek zorunda
kalmasına neden oldu. Londra merkezli muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları
Gözlemevi’ne göre bugüne kadarki çatışmalarda 511 binden fazla kişi yaşamını
yitirirken, kimlikleri tespit edilebilen kayıplardan yüsbinden fazlası sivil.
En büyük göç dalgası
AFP’nin uluslararası gözlemcilere
dayandırdığı verilere göre, Suriye nüfusunun yarısından fazlasına tekabül eden
yaklaşık 11.7 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Dünya tarihinin
bilinen en büyük göç dalgasına neden olan Suriye iç savaşında ülkesini terk
etmek zorunda kalanların sayısı 5.6 milyon olurken, bu nüfus hareketliliği,
özellikle Avrupa siyasetinin en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi.
Irkçı, sağ popülist akımları besleyen bu dalganın getirebileceği demografik
değişimlerin toplumsal ve kültürel etkilerinin neler olabileceği ise henüz tam
olarak kestirilemiyor.
Sahada Şam üstün
Sahadaki mücadelede Suriye Devlet
Başkanı Beşşar Esad’a ve müttefiklerine bağlı güçlerin büyük oranda üstünlük
sağladığı Suriye’de, çatışmalar tüm hızıyla sürüyor. Başta Şam’ın, Batı
destekli ÖSO benzeri İslamcı gruplar ile cihatçı örgütler karşısında pek çok
noktada hâkimiyeti kaybettiği savaşın akışını değiştiren en önemli etken
2015’te Rusya’nın Esad lehine savaşa müdahalesi oldu. Geçen yılın sonlarında
IŞİD tehlikesi büyük oranda ortadan kaldırılırken, Nusra bağlantılı örgütlerin
varlıkları ise devam ediyor. Suriye’de halihazırda, IŞİD’e karşı uluslararası
koalisyon çatısı altında ABD, Britanya, Fransa ve Körfez ülkeleri, Afrin ve
Cerablus harekatları çerçevesinde TSK ve Şam’ın davetiyle de Rusya ve İran
sahada rol oynayan ülkeler arasında. Siyasi çözüm için umutlar BM öncülüğünde
ağır aksak ilerleyen Cenevre süreci, Türkiye-Rusya- İran önclüğünde ateşkesi
sağlamak üzere başlatılan Astana görüşmeleri ve Soçi’de yapılan Suriye Ulusal
Diyalog Kongresi’nden çıkan sonuçlara bağlanmış durumda.
Votel kabul etti
ABD Senatosunun Silahlı Kuvvetler
Komitesi’ndeki konuşmasında Suriye’ye değinen ABD Merkez Kuvvetler Komutanı
Joseph Votel, Suriye ordusunun iç savaşı kazandığını kabul etti. ‘’Çatışmalarda
hükümet güçlerinin şu anda galip olduğu görülüyor’’ diyen Votel, ‘’İran ve
Rusya’nın desteklediği Esad iç savaşı kazandı demek çok güçlü bir ifade olur
mu’’ sorusunu ‘’Bunun çok iddialı bir ifade olduğunu düşünmüyorum’’ diye
yanıtladı. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ise, ‘’Tek bir terörist kaldığı
müddetçe savaşımız bitmeyecek. Birliğimizi ve egemenliğimizi hedef alan Batı
senaryolarına karşı koymaya devam edeceğiz’’ dedi. Öte yandan, Rusya’nın
Suriye’deki ateşkesi izleme merkezinin komutanı Vladimir Zolotukhin insani
koridorun açılmasıyla yaklaşık 300’den fazla Guta’lının bölgeyi terk ettiğini
duyurdu. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi ise bölgedeki hava saldırılarında
aralarında Feylak el Rahman örgütünün iki komutanı olmak üzere 12 kişinin
öldügünü açıkladı. Saldırının Rusya tarafından gerçekleştirildiği öne sürüldü.