Tarihe direnişleriyle not düşmüş
yüzlerce kadın var. Bunlardan biriside Filistin kurtuluş mücadelesini dünyaya
tanıtmada önemli rol oynayan kadın savaşçı Leyla Halid'tir.
Filistin Halk Kurtuluş Cephesi içinde
“Şadya Ebu Gazale” takma ismiyle bilinen Leyla Halid, 1944 yılında İsrail
devleti sınırları içinde yer alan Hayfa şehrinde dünyaya geldi. İlerde Filistin
Davası’nın sesinin bütün dünyaya duyurulmasında çok önemli bir rol oynayacak
“uçak kaçırma eylemleri” ile tanınan Leyla Halid’in kaderi, Filistinlilerin
Nakba olarak adlandırdıkları 1948’de İsrail devletinin kurulmasından sonra
farklı bir yola doğru evrildi. Halid, birçok Filistinli gibi Nakba sırasında
ailesiyle beraber doğduğu kent Hayfa’dan Güney Lübnan’a gitti.
FİLİSTİN DAVASINA KATILMASI
Leyla Halid, 1967 yılında Filistin
mücadelesinin silahlı eylemlere evirildiği sırada Kuveyt’te yaşıyordu ve orada
öğretmen olarak hayatını idame ettiriyordu. Ancak Kuveyt’teki hayatı boyunca
Filistin davasından da uzak durmamıştı. Daha 15 yaşındayken Filistin mücadelesinin
simge isimlerinden Corç Habaş’ın kurduğu Arap Milliyetçiler Hareketi’ne
katılmıştı. Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) bu hareketin içinden 1968
yılında doğacaktı.
Kuveyt’ten sonra Ürdün’e geçen Leyla
Halid, 1969 yılında burada Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin eğitim kamplarına
katıldı. Hareketin içinde de dış operasyonlar şubesinde görev aldı.
‘DAVASI İÇİN İLK UÇAK KAÇIRAN KADIN’
Uçak kaçırma eylemlerinin Filistin halk
mücadelesi tarafından bir mücadele biçimi olarak seçilmesinden sonra, Leyla
Halid ismi de bütün dünya tarafından bilinmeye başlanacaktı. “Dünyada uçak
kaçırma eylemlerini gerçekleştiren ilk kadın” olarak tarihe geçen Leyla Halid,
29 Ağustos 1969 tarihinde, 840 numaralı Los Angeles-Tel Aviv uçuşunu
gerçekleştiren bir Amerikan uçağını kaçırarak bütün dünyanın dikkatini Filistin
davasına çekmeyi başardı.
Esmer kızın kaçırdığı bu uçak; Tel Aviv
semalarını geçtikten ve 4 yaşındayken sürüldüğü toprakları üzerinde belli bir
süre uçtuktan sonra Suriye’nin başkenti Şam’a iner. Uçağın inmesinden sonra 116
yolcu indirilir ve uçak patlatılır. Ardından da Suriye yönetimine teslim olur
Halid. Serbest kalmasının ardından önce Ürdün’e, daha sonra da Lübnan’a geçer.
Leyla, Türkiye’de katıldığı bir TV
programında uçak kaçırma eylemlerinin amacının, “Filistinlilere yalnızca
mülteci gözüyle bakan dünyaya haklı bir nedenimiz olduğunu göstermek ve İsrail
hapishanelerinde yatan Arap ve Filistinli mahkumların rehineler karşılığında
serbest bırakılmasını sağlamak” olarak açıklamıştı.
LEYLA EYLEMLERE DEVAM EDİYOR
Leyla Halid mücadelesini bırakma
niyetinde değildi. Filistinli tutsakların serbest bırakılması için başka bir
uçak kaçırma eylemine katılan Halid’in işi bu defa zor gibi görünüyordu.
Nitekim artık bütün dünyanın ve özellikle de İsrail güvenlik güçlerinin
tanıdığı Leyla Halid, estetik ameliyatı olur ve Honduras pasaportu alır.
Bu sefer hedef bir İsrail uçağıdır ve
bunun için Nikaragualı bir yoldaşıyla beraber Frankfurt’a gider. Bu eylem
eşzamanlı olacak üç uçak kaçırma eyleminin bir parçası olacaktır. Eylemi
gerçekleştirmek için Frankfurt’tan Amsterdam’a geçen Halid, tanınmadan uçağa
binmeyi başarır. Ancak bu eylem planlandığı gibi gitmez ve Nikaragualı yoldaşı
hayatını kaybeder. Kendisi ise yaralı olarak kurtulur. Londra’da tutuklanan
Leyla Halid, daha sonra FHKC’deki yoldaşlarının bir başka uçak kaçırma eylemi
sayesinde 28 gün sonra serbest kalır.
SUİKASTTEN KURTULMASI
Tekrar Lübnan’a dönen Halid, burada çok
sıkı bir şekilde gizlenmeye çalışır. Bir yandan da FHKC’nin militanlarının
eğitilmesinde görev alır. 1971 yılında, Lübnan’da bir yoldaşıyla aynı evi
paylaşan Halid, evine gittiği bir akşam yatağına yerleştirilen TNT patlayıcıyı
fark eder ve tekrar FHKC bürosuna giderek arkadaşlarına haber verir. Leyla
Halid, ciddi bir suikast girişiminden kurtulmuştur.
Filistin davasının çok çetin bir
mücadele içinde olduğu bu yıllarda şüphesiz İsrail de Filistinlilerin bu
kurtuluş mücadelesine karşı amansız bir savaş yürütmekteydi. Özellikle de
davanın önde gelen isimlerine yönelik düzenlenen suikastlarda çok sayıda şehit
haberleri geliyordu. FHKC’nin lider kadrolarından önemli isimlerin Beyrut’ta
mülteci kampları dışındaki bölgelerde suikaste kurban gitmesinden sonra FHKC,
Leyla Halid’in kamplarda kalması gerektiğine karar verir. Bunun üzerine Leyla
Halid belli bir süre başta Şatilla olmak üzere Filistinli mültecilerin
kamplarında kalır.
MÜCADELEYE DEVAMDirenişçi Kadınların Yüz
Akı Leyla
Yaşayan bir direniş ve mücadele efsanesi
Leyla Halid, Filistin Ulusal Yönetimi’nde Filistin Halk Kurtuluş Cephesini
temsil etmektedir. Dünyanın bir çok ülkesinde,“işgal altındaki bölgelerde kadın
olmak ve Ortadoğu meselesi hakkında konferans vermek” üzere davet edilmektedir.
Leyla Halid, sadece Filistin davasının
simgesel bir ismi değil aynı zamanda “zulme, sömürüye” karşı direnen kadınların
simgesel ismidir. Bundan dolayıdır ki onun resimleri başta Ortadoğu olmak üzere
dünyanın bir çok yerinde duvarları süslemektedir.
FİLİSTİN KURTULUŞUNUN SİMGESİ
Filistin halkının ve onun bir evladı
olan Leyla Halid’in mücadelesi kadın hakları savunucusu Sarah İrving tarafından
kaleme alındı ve İntifada Yayınları tarafından “Filistin Kurtuluşunun Simgesi:
Leyla Halid” adıyla yayınlandı. Kitabın çeviren Ayşe Düzkan, kendisine ayrılan
tanıtım köşesine “Tanıdığı ilk gerilla olan Leyla Halid’in biyografisini
tercüme ettiği için mutlu” notunu düştü. İlerlemiş yaşına rağmen mücadeleye
devam eden Leyla Halid, 1982 yılında evlendiği ikinci kocası doktor Fayez Raşid
Hilal ile Bader ve Başar adındaki iki oğluyla birlikte Ürdün’ün başkenti
Amman’da ikamet etmektedir.