15 Ekim Pazar günü. Yer Süleymaniye’nin
Dukan İlçesi. Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) denetimindeki ilçede önemli
bir toplantı vardı. Aşur Otel’deki toplantı gizli değildi ancak basına
kapalıydı. Toplantının gündem maddesi belliydi ama toplantının sonucuyla ilgili
taraflardan herhangi bir açıklama yapılmadı.
“Dukan Toplantısı” olarak kayıtlara
geçen görüşmede, Irak merkezi hükümeti ile Irak Kürdistan Bölgesel yönetimi
arasında bağımsızlık referandumdan sonra başlayan krizi görüşmek için taraflar
masadaydı.
ÜST DÜZEY İSİMLER KATILDI
Irak cephesinden Cumhurbaşkanı Fuad
Masum vardı. KDP'den Kürdistan Bölgesel Başkanı Mesud Barzani, Başbakan
Neçirwan Barzani, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanlık Divanı Üyesi Fuad
Hisen, YNK’den Politbüro üyeleri Hero İbrahim Ehmed, Mela Bextiyar, Kosret
Resul Eli, Kadir Hemecan’ın yanı sıra YNK Genel Sekreteri Celal Talabani’nin
oğlu Pawel Talabani toplantının önemli isimlerindendi.
İRAN’IN ORTADOĞU ADAMI
Toplantıya önemli bir ismin daha
katıldığı belirtiliyor. Ancak bu isim toplantı esnasında, öncesi ve sonrasında
görüntülenmedi. Bu kişi İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün Komutanı Kasım
Süleymani'den başkası değildi. Süleymani son yıllarda İran’ın Ortadoğu’da
nüfuzunu artırmasında büyük payı olan bir komutan. İran’ın, Irak ve Suriye’de
etkili olmasını sağlayan bir isim olarak biliniyor. Kasım Süleymani, 1997’de
başına geçtikten sonra Kudüs Gücü’nü adım adım istihbarat, sabotaj, suikast ve
özel operasyon gücüne dönüştüren biri olarak tanınıyor. Hizbullah’ın Suriye’ye
müdahalesinin arkasındaki isim de Kasım Süleymani’den başkası değil.
TOPLANTI SONRASI OPERASYON
Dukan Toplantısı’nın ana gündeminde Irak
merkezi hükümeti ile Irak Kürdistan Yönetimi arasındaki kriz ve Kerkük'te yaşanan
gerginlikti. Toplantı sona ermişti ancak taraflardan herhangi bir açıklama
gelmedi.
Aynı günün gece yarasından sonra Irak
ordusu, İran yanlısı Haşdi Şabi milisleriyle Kerkük’e yönelik operasyon
başlattı. Tuzhurmatu ve Tazehurmatu bölgelerinde, peşmerge ile Haşdi Şabi
arasında çatışmalar yaşandı. Ancak bu çatışmalar lokal düzeyde kaldı. Ardından
Peşmerge birlikleri geri çekildi. Irak birlikleri birkaç saat içinde hiçbir
direnişle karşılaşmadan Kerkük kent merkezine doğru harekete geçti.
Aynı gün ABD liderliğindeki koalisyon
güçlerinden "Koalisyon Kerkük civarındaki askeri araç ve personel
hareketliliğini izlemektedir. Şu ana kadarki askeri araç hareketleri, saldırı
değil, koordineli hareketlerdir” açıklaması geldi. Koalisyonun açıklamasında
özellikle “Koordineli hareketler” vurgusu önemliydi.
Koalisyon yaşanan küçük çatışmaların ise
“yanlış anlamadan kaynaklandığını ve kasti olmadığı”nı belirterek, soru
işaretlerinin daha da çoğalmasına neden oldu.
Gün içinde Mesud Barzani’nin
Başdanışmanı Hemin Hawrami, twitter hesabından “Başkan Barzani, tüm
Peşmergelere savaşı başlatan taraf olmamaları talimatı verdi” ifadelerini
kullandı.
KDP VE YNK BİRBİRİNİ SUÇLADI
Irak birlikleri Kerkük kent merkezine
ulaşmadan, kentte 2014 yılından beri hakim güç olan KDP ile YNK’ye bağlı
peşmergeler ağır silahlarla geri çekildi. Kent sahipsiz bırakıldı. Haşd-i Şabi
milisleriyle Irak ordusu kenti tamamen kontrol altına aldı. KDP ile YNK ise
peşmergelerin Kerkük’ten geri çekilmesinde birbirini suçlamayı sürdürdü.
Kerkük’ün teslim edilişi iki parti
arasında ciddi bir krize neden oldu. KDP’ye yakın kaynakların iddiasına göre
YNK, İran ile anlaştı, Kerkük bölgesinden anlaşmalı geri çekildi. YNK kanadı
iddiaları reddediyor. Yaşananlar KDP ile YNK arasında derin çatlağın ortaya
çıkmasına neden oldu.
Kerkük’te bunlar yaşanırken, bir gün
sonra bu kez diğer tartışmalı bölgeler Irak ordu birliklerine teslim edildi.
Diyalan’ın Hanekin, Musul’un Mahmur ve Şengal ilçelerinde de Peşmerge güçleri
geri çekildi. Haşd-i Şabi ile Irak ordusu çatışmaya girmeden bu bölgeleri de
kontrol altına aldı. Böylece Peşmerge, Haziran 2014 sınırlarına geri çekilmiş
oldu.
‘KDP VE YNK ANLAŞMALI ÇEKİLDİ’
Kürt bölgesinde görüştüğümüz kaynaklara
göre Kerkük’te KDP ile YNK peşmergeleri aynı anda çekildi. İsminin yazılmasını
istemeyen kaynağın iddiasına göre, taraflar Dukan Toplantısı’nda anlaştı. Bu
anlaşma sonrası Irak ordusu ile Haşdi Şabi saldırı başlattı. Saldırıyla
birlikte KDP ve YNK Peşmergeleri de anlaşmalı şekilde çatışmaya girmeden geri
çekildi. Aynı kaynak “Tartışmalı bölgelerin teslim edilmesi bu toplantının
sonucuydu. Bazı yerlerde çatışma süsü verdiler. Ancak anlaşma sağlanmıştı”
iddiasında bulunuyor.
Bir diğer iddia ise Irak ordusu ve
Haşd-i Şabi’nin teslim aldığı Kerkük bölgesinde YNK’ye bağlı bazı Peşmerge güçlerinin
hala bulunuyor olması. Bu arada Kerkük kent merkezinde de hayat normale
dönüyor. İki gün önce kenti terk eden Kürtler de evlerine dönmeye başladı.
Burhan Ekinci
kaynak: artı-gerçek