Avrupa Konseyi ile Lozan Üniversitesi
tarafından ortaklaşa hazırlanan ve 2016 yılında Avrupa cezaevlerinin durumunu
gösteren istatistikler Strasbourg’da açıklandı. Veriler 1 Eylül 2016 tarihinde,
Rusya dışındaki Avrupa Konseyi ülkelerinde 859 bin 102 tutuklu ve mahkûmun
bulunduğunu gösteriyor. Bu sayıya Rusya da eklendiğinde toplam cezaevi nüfusu 1
milyon 505 bin 187’ye çıkıyor.
Kayhan Karaca'nın DW Türkçe'de yer alan
haberine göre Avrupa’da 1 Ocak 2016 itibarıyla 100 bin kişiye ortalama 127
tutuklu düşüyor. Bu alanda en yüksek orana sahip ülkeler Gürcistan (256),
Türkiye (244), Litvanya (244), Azerbaycan (236) ve Moldova (222). En düşük
oranlara sahip ülkeler ise San Marino (6), İzlanda (37), Hollanda (51),
Finlandiya (56) ve Danimarka (59).
İstatistiklere göre, 2016’da cezaevi
nüfusu en çok artan ülkeler sırasıyla Bulgaristan (yüzde 10,8), Türkiye (yüzde
9,5), Çekya (yüzde 7,6), Sırbistan (yüzde 6,6) ve Danimarka (yüzde 5,5) oldu.
Cezaevi nüfusu en çok azalan ülkeler ise İzlanda (yüzde 15,9), Kuzey İrlanda
(yüzde 11,8), Litvanya (yüzde 11,1), Belçika (yüzde 10,1) ve Gürcistan (yüzde
6,7) olarak kaydedildi.
İstatistikler, 2006-2016 döneminde
tutukluluk oranının en çok arttığı ülkenin Türkiye olduğunu gösteriyor. Bu
dönemde Türkiye’de tutukluluk oranı yüzde 161,7 artış gösterdi. Avrupa Konseyi
uzmanları Türkiye’deki artışın 2006’dan bu yana düzenli biçimde gözlemlendiğini
söylüyor. Türkiye’yi bu alanda sırasıyla San Marino (yüzde 81,8) ve Arnavutluk
(yüzde 66) izliyor. Aynı dönemde cezaevi nüfusu en çok azalan ülkeler ise
Hollanda (yüzde 38,9), Estonya (yüzde 36,7) ve İsveç (yüzde 26,2).
KAPASİTE YETERSİZ
Avrupa’da cezaevleri için en ciddi sorun
kapasite yetersizliği. Avrupa Konseyi üyesi 47 ülkeden 13’ünde cezaevleri
kapasitelerinin üstünde tutuklu ve mahkûm barındırıyor. Bu alanda en sorunlu
ülkelerin başını Makedonya (100 kişilik kapasite için 132 tutuklu), Macaristan
(132), Kıbrıs (127), Belçika (120), Fransa (117), Portekiz (109), İtalya (109),
Sırbistan (109), Arnavutluk (108), Çekya (108), Romanya (106) ve Türkiye (103)
çekiyor.
Bir diğer sorun da intihar. Avrupa ceza
infaz kurumlarındaki ölüm oranı 2015 yılında 10 bin’de 31 olarak kaydedildi.
Ölümlerin yüzde 15,6’sı intihardan kaynaklanıyor. İntihar edenlerin yüzde
32’sini henüz yargılanma süreci tamamlanmamış olanlar oluşturuyor.
2016 verilerine göre, Avrupa ceza infaz
kurumlarındaki tutukluların yüzde 20’sini haklarında henüz mahkûmiyet
TUTUKLULUK SÜRESİ
Avrupa genelinde 2015 yılında ortalama
tutukluluk süresi 8,5 ay, geçici tutukluluk süresi ise 3,5 ay olarak
kaydedildi. Aynı yıl Avrupa genelinde 10 bin tutukludan sadece 1’inin firar
ettiği belirtiliyor.
İşlenmiş suç temelinde hırsızlık yüzde
18,9’la tutuklular arasında ilk sırada geliyor. Hırsızlıktan mahkum olmuşların
en yoğun olduğu ülkeler Gürcistan, Bulgaristan, Monako, Slovenya ve Türkiye. Bu
suç kategorisini uyuşturucu (yüzde 17,5), şiddet kullanarak hırsızlık (yüzde
12,6) ve cinayet (yüzde 12,1) izliyor. Bu yıl ilk defa trafik suçlarından
hapiste olanlarla ilgili istatistiklere de yer verildi. Bu suç
kategorisindekiler toplam cezaevi nüfusunun yüzde 2,6’sını oluşturuyor.
Avrupa ülkeleri 2015 yılında ceza infaz
kurumları için toplam 18 milyar 831 milyon 430 bin 746 euro harcama yaptı. Aynı
dönemde Avrupa’da tutuklu başına günlük ortalama harcama 108 euro 59 cent
olarak kaydedildi. Ortanca (medyan) değer dikkate alındığında bu meblağın
Avrupa geneli için 51 euro olduğu belirtiliyor.
Tutuklu başına günlük en fazla harcama
yapan ülkeler sırasıyla San Marino (707 euro), İsveç (359 euro), Norveç (344
euro), Hollanda (250 euro) ve Lüksemburg (222 euro). En az harcama yapan
ülkeler ise Moldova (6 euro), Ermenistan (11 euro), Azerbaycan (12 euro),
Makedonya (13 euro 30 cent) ve Arnavutluk (13 euro 93 cent). Türkiye de tutuklu
başına günlük ortalama 21 euro harcamayla listenin alt sıralarında yer alıyor.