İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır
Şubesi, çözüm sürecinin sonlandırılması sonrası başlayan çatışmalı döneme
ilişkin hazırladığı raporu açıkladı.
“Kürt meselesi sonucunda meydana gelen
savaş ve çatışmanın ortaya çıkardığı ciddi bir fatura söz konusu” diyen İHD
Diyarbakır Şubesi Başkanı Raci Bilici tarafından yapılan açıklamadaki veriler,
24 Temmuz 2015 ile 24 Temmuz 2017 arasındaki dönemi kapsıyor.
Derneğin verilerine göre çözüm sürecinin
‘buzdolabına kaldırılmasının’ ardından Türkiye genelinde yaşanan çatışmalarda
771 polis, asker ve korucu ile bin 55 PKK’li yaşamını yitirdi; 243 kişi de
yasaklı kentlerdeki çatışmalarda hayatını kaybetti.
Raporda, düzenlediği bombalı saldırılar
ile bilinen TAK’ın 9 üyesinin de bu dönemde yaşamını yitirdiği kaydedildi.
Sivil ölümler
İHD bu raporunda Kürt illerinde yaşanan
çatışmaların ortasında kalan 53 sivilin hayatını kaybettiğini, 80 sivilin
yaralandığını; yine asker, polis ve köy korucularınca gerçekleştirilen
‘yargısızlar infaz’lar sonucunda 448 kişinin yaşamını yitirdiğini, 379 kişinin
de yaralandığını kaydetti.
Raporda askeri birimlere ve sivil
yerleşim alanlarına düzenlenen bombalı saldırılarda, Türkiye genelinde 129,
Kürt illerinde ise 62 sivil yurttaşın yaşamını yitirdiği belirtildi.
Yine bölgede 14 kişinin PKK tarafından
alıkonulduktan sonra veya saldırı sonucu öldürüldüğü ifade edildi.
Raporda sınır hattında yaşanan ölümlere
de yer verildi. Buna göre Sınır hatlarında açılan ateş sonucu 56 sivil yaşamını
yitirdi, 67 sivil ise yaralandı.
Bölge kentlerindeki mayın ve sahipsiz
bırakılan patlayıcıların infilak etmesi sonucu ise 15 çocuğun yaşamını
yitirdiği, 61 çocuğun ise kalıcı fiziksel rahatsızlıklar oluşturacak şekilde
yaralandığı; yine 5 yetişkin yurttaşın yaşamını yitirdiği ve 3’ü kadın olmak
üzere 17 yetişkin yurttaşın da yaralandığı kaydedildi.
Bölgede zırhlı araçların çarpması sonucu
meydana gelen ölümlerde ise 4’ü çocuk 14 kişi yaşamını yitirdi. Bu nedenle 29
kişi ise kalıcı fiziksel tahribatlar oluşturacak şekilde yaralandı.
Yasaklı kentler, işkence ve zorla göç
Raporda, Kürt illerindeki 11 kentte ve
45 ilçede 250 gün boyunca süresiz sokağa çıkma yasağının uygulandığı
belirtilirken; operasyonların gerçekleştiği sırada, operasyon alanı içerisinde
bulunan yerleşim yerlerine güvenlik güçleri tarafından baskınlar düzenlendiği
kaydedildi.
Raporda, “Çatışma bölgesi olması gerekçe
gösterilerek, yurttaşlar evlerini terk etmeye zorlanmıştır. Yasak ilan edilen
bölgelerde başlatılan askeri operasyonlar sırasında, Diyarbakır ili Lice
ilçesinde bulunan 43 haneli Zara köyünün boşaltıldığı iddia edildi” denildi.
İHD raporunda işkence ve kötü
muamelelere dair veriler de aktarıldı. İHD’nin tespit ettiği verilere göre
toplamda bin 279 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
13 bin 698 gözaltı, 3 bin 256 tutuklama
Raporda iki yıl içerisinde 321 çocuk ve
13 bin 337 yetişken olmak üzere toplam 13 bin 698 kişinin gözaltına alındığı;
84 çocuk ve 3 bin 172 yetişkin olmak üzere, toplam 3 bin 256 kişinin
tutuklandığı