Ortadoğu, son yılların en gergin
günlerinden birini 14 Mayısta yaşadı. ABD'nin İsrail Büyükelçiliği, Tel
Aviv’den Kudüs'e resmen taşındı. Doğu Kudüs'ü kendilerine vaat edilen bağımsız
devletin başkenti olarak gören Filistinliler ise öfkeli. Gazze'deki protestolarda,
İsrail ateşi sonucu en az 55. Filistinli hayatını kaybetti.
Kudüs, bugün tarihinin belki de en zorlu
günlerinden birini yaşıyor. Doğu Kudüs’te 1967’den bu yana devam eden İsrail
işgalini yok sayıp Kudüs’ün tamamını ‘İsrail’in başkenti’ olarak tanıyan ABD,
büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e resmen taşıdı. ABD’nin İsrail Büyükelçisi
David Friedman, törendeki konuşmasına “Bugün, Kudüs, İsrail’deki Amerikan
elçiliğini açıyoruz” sözleriyle başladı.
TRUMP’TAN İSRAİL’E KUTLAMA
ABD Başkanı Donald Trump ise kararına
tüm dünyadan tepki yağdığı sırada Twitter’dan bir mesaj paylaştı; Trump,
elçilikteki açılış törenini Fox kanalının yayınlayacağını duyurup “İsrail için
harika bir gün” tweet’ini attı.
Trump, Kudüs’teki törende yayınlanan
video mesajında da ‘İsrail’in kendi başkentinin yerini belirleme hakkı
olduğunu’ ve ‘ABD’nin bu karara rağmen kalıcı bir barış anlaşmasına bağlı
kalmaya devam ettiğini’ savundu. Trump, Haremüşerif dahil, Kudüs’teki kutsal
yerleri koruma mesajı da verdi.
ABD Başkanı, kararını protesto etmek
için sabah saatlerinden beri sınırda protesto eylemi düzenleyen
Filistinlilerden ve İsrail güvenlik güçlerinin gerçek mermiyle ateş ederek
öldürdüğü onlarca kişiden söz etmedi.
NETANYAHU: KUDÜS’TE KALICIYIZ
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise
törendeki konuşmasında, “Bu tarihi bir gün” dedi; “Kudüs’teyiz ve kalıcı olarak
buradayız” çıkışını yaptı. Netanyahu konuşmasının sonunda Kudüs için ‘İsrail’in
ebedi, birleşik başkenti’ tanımını yaptı. Bu tanım, BM planı doğrultusunda bir
iki devletli çözümün reddi anlamına geliyor.
12 YAŞINDAKİ ÇOCUK DAHİL, EN AZ 55
FİLİSTİNLİ ÖLDÜRÜLDÜ
Filistinliler, İsrail’in kuruluşunun
70’inci yıldönümüne denk getirilen bu kararı sabahtan bu yana protesto ediyor.
Gazze sınırındaki eyleme 35 binden fazla Filistinli katılırken, Batı Şeria’da
da eylemler ver.
İsrail ise bu gösterilere şiddet yoluyla
yanıt verdi. Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail askerlerinin ateş açması sonucu en
az 4 Filistinlinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bu kişilerden birinin 12
yaşındaki bir çocuk, bir diğerinin 21 yaşındaki bir Filistinli genç olduğu
belirtildi.
3 Bine Yakın YARALI
İsrail gazetesi Haaretz, 448’i gerçek
mermi ile olmak üzere en az 3 bin Filistinlinin yaralandığını yazdı.
FKÖ GENEL GREV KARARI ALDI
Filistin Kurtuluş Örgütü, Gazze’deki
ölümleri protesto etmek ve yas tutmak için yarın genel greve gitme kararı aldı.
ELÇİLİK TÖRENİNE KİMLER KATILIYOR?
Açılış törenine ABD Başkanı Donald
Trump’ın kızı ve danışmanı Ivanka Trump ile elçiliğin taşınması kararının
mimarı sayılan damadı Jared Kushner’in yanı sıra çok sayıda üst düzey ABD’li
yetkili katılıyor. Doğu Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımayan ve ABD’nin
kararına itiraz eden çoğu AB ülkesinden temsilciler ise törene katılmayacak.
Öte yandan, Amerikan müttefiki olan ve AB’nin Washington’a ortak bir tepki
göstermesini engellediği bilinen Macaristan, Romanya ve Çek Cumhuriyeti
temsilcilerinin törene katılıyor. Yine Amerikan müttefiki olup kendi
büyükelçiliklerini de Kudüs’e taşıma kararı alan Guetamala ve Paraguay da
törende devlet başkanı seviyesinde temsil edilecek
KARAR NEDEN BU KADAR TARTIŞMALI?
Doğu Kudüs’ün, İsrail’in kurulması
sonrasında Filistinlilere BM tarafından vaat edilen bağımsız devletin başkenti
olması öngörülüyordu. Ancak burası, 1967’den bu yana İsrail işgali altında.
Trump yönetimi öncesinde resmi devlet politikası olarak iki devletli çözümü
destekleyen ABD’nin, ‘birleşik Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması,
sadece Filistinlilerin değil, dünyanın büyük kısmının tepkisini çekti. Trump’ın
bu kararı, ABD’nin tarafsızlık politikasının son bulması olarak yorumlanmış,
Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas kararı ‘yüzyılın tokadı’ olarak
tanımlamıştı.
FİLİSTİNLİLER NE YAPACAK?
Törenin zamanlaması, büyük bir gerilim
ihtimalini de beraberinde getirdi. 15 Mayıs, yani bugün, Filistinliler için
Nekba (Felaket) Günü. Filistinliler 70 yıldır bu tarihte, İsrail’in kuruluşu
nedeniyle evlerinden olan onbinlerce kişiyi anıyor, eve dönüş hakkı için
protesto gösterileri düzenleyerek dünyanın dikkatini çekmeye çalışıyor. Büyük
Dönüş Yürüyüşü adı verilen bu yılki protestolar Gazze sınırında 30 Mart’tan bu
yana devam ederken, elçiliğin Nekba’nın bir gün öncesinde açılması nedeniyle
eylemlerin artması bekleniyor.