Sayıları 12 bini bulan, isimleri değiştirilmiş köyler, eski isimlerini geri alabilecekler. Ankara'nın en Özel Kalemi yine Ankara'dan özel bir haberle karşınızda.. Hem de devrim niteliğinde bir kararla.. KÜRTÇE KÖY İSİMLERİ GERİ GELİYOR.. İşte Köy Kanun tasarısının ayrıntıları..Söz konusu düzenleme, “diğer mahalli idareler için pilot uygulama” olarak gösteriliyor. Tasarı ile bir köyün adı, köy meclisinin talebi ve valinin uygun görüşle teklifi üzerine İçişleri Bakanlığı’nın onayıyla birlikte değiştirilebilecek. Böylece sayıları 12 bini bulan, isimleri değiştirilmiş köyler, yaşayanlar isterlerse eski isimlerini geri alabilecekler.
KÖY KANUN TASARISININ AYRINTILARI
Bu madde, hükümetin demokratikleşme açılımı kapsamında bir adım olarak da değerlendiriliyor. Böylelikle, Kürtçe isimleri olan köyler, eski isimlerini kanunla geri alabilecekler. Tasarıda yer alan bir diğer düzenleme ile ihtiyar meclisi kaldırılacak, muhtarlara ayda 800 ile 400 TL arasında değişen ödenek verilecek. İşte devrim niteliğindeki Köy Kanun tasarısının ayrıntıları:
KÖYLER 3’E AYRILACAK: Köyler nüfuslarına göre üç gruba ayrılacak; Nüfusu 1501'den yukarı köyler birinci grup, nüfusu 251'den 1500'e kadar olan köyler ikinci grup, nüfusu 250'ye kadar olan köyler ise üçüncü grubu oluşturacak.
KAN DAVALARINA SON: Yeni kurulan bir köyün sınırları, kuruluşu izleyen üç ay içinde tespit edilecek. Sınır ihtilafını en aza indirecek modern ve bilimsel kıstaslar kullanılacak. Günümüz teknik ve bilgi düzeyi bu imkânları sağladığı için coğrafi koordinatlar esas alınacak.
UYUŞMAZLIKTA SON SÖZ VALİ’NİN: Bir il dahilindeki köylerin kendi aralarındaki veya köyler ile belediyeler arasındaki sınır uyuşmazlıkları, kaymakamın görüşü alınmak suretiyle vali tarafından karara bağlanacak. Vali, gerektiğinde il genel meclisi veya ilgili belediye meclisinin de görüşüne başvurabilecek.
KÜRTÇE-ERMENİCE-OSMANLICA İSİMLER GERİ GELİYOR: Bir köyün adı, köy meclisinin talebi ve valinin uygun görüşle teklifi üzerine İçişleri Bakanlığının onayı ile değiştirilebilecek. Maddenin gerekçesinde yerleşim yerlerinin orijinal isimlerinin, “istikrar içinde korunması”nın haberleşme ve iletişim açısından önemine dikkat çekildi. Yerleşim yeri sakinlerinin yaşadıkları yerle ilgili bu en temel konuda söz sahibi olabilmelerinin önemine dikkat çekilerek, “Ad belirlemede çok basit ve seçilmişlerin tercihini ön plana çıkaran bir sistem benimsemiş ama istikrarı sağlamak için de bir onay şartı konulmuştur” denildi.
MUHTARI GÖREVDEN ALMA: Köy muhtarı ve meclisin kanunlarla kendilerine verilen görevleri yapmamaları ve bu durumun kamu hizmetlerinde aksamaya yol açması durumunda, köyde kayıtlı seçmenlerin yarıdan bir fazlası, mahallin en büyük mülki idare amirine yazılı başvurarak muhtar ve meclisin geri çağrılmasını isteyebilecek. Tasarının gerekçesinde, “Bu usulün zamanla diğer mahalli idareler içinde uygulanmasının yararlı olacağı, demokrasimiz açısından katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Bu açıdan köy idarelerindeki geri çağırma uygulamaları pilot uygulama hüviyetinde olacaktır” denildi.
İHTİYAR HEYETİ YERİNE KÖY MECLİSİ: 1924 tarihli yasada bulunan köy derneği kaldırılacak. İhtiyar meclisinin adı ise “Köy Meclisi” olarak değiştirilecek. “Muhtar” ismi ise gelenekselleşmiş ve kurumsallaşmış olduğu için değişmeyecek. Köy meclisi; birinci grup köylerde muhtarın başkanlığında sekiz üyeden, ikinci grup köylerde muhtarın başkanlığında altı üyeden, üçüncü grup köylerde muhtarın başkanlığında dört üyeden oluşacak.
NALBANT DÜKKANI VE SUDA ADAM KURTARMA: 1924 yılı şartlarında tanımlanan köy idaresinin görevleri de yeniden tanımlandı. Örneğin, köy namına nalbant, bakkal, arabacı dükkânları yaptırmak, devlet parasını kıymetinden aşağı aldırtmamak, bir adamın suda veya başka suretle başına bir felaket gelince onu kurtarmak gibi görevler yeni düzenlemede bulunmuyor. Bunların yerine yol, su ve kanalizasyon gibi tesislerin bakımı, onarımı ve işletilmesi, çevrenin korunması, köyde ihtiyaç duyulan umumi tuvalet, köy konağı, ibadethane, kütüphane, oyun alanı ve spor tesisi gibi diğer tesisler ile kültür, sanat, turizm ve tanıtım faaliyetleri ile spor faaliyetleri düzenlenmesi, ağaçlandırma, park ve yeşil alan yapılması gibi görevler yer alıyor.
MUHTARA 1 AY İZİN: Tasarıda köy muhtarının izin hakkı açıkça belirtiliyor. Buna göre muhtarlar 1 ay yıllık izin kullanabilecek. Köy muhtarlarına köy gruplarına göre; Birinci grup köylerde 14 bin, ikinci grup köylerde 11 bin, üçüncü grup köylerde 7 bin gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda net ödenek verilecek. Bu da 800 ile 400 TL arası bir miktara denk geliyor. Ayrıca köy ve mahalle muhtarlarının sosyal güvenlik primleri muhtarlık ödeneğinin ödendiği kurum tarafından doğrudan SGK’ya yatırılacak.
JANDARMA GİBİ KÖY BEKÇİSİ: Köyde muhtarın gözetiminde emniyeti sağlamakla görevli olarak köy bekçisi çalıştırılabileceği, silahlı olan köy bekçilerine karşı gelenlerin, jandarmaya karşı gelmiş gibi ceza göreceği düzenleniyor.
İMECE KALKIYOR: 1924 tarihli Kanununun 15. maddesindeki, “Köy işlerinin birçoğu bütün köylü birleşerek imece ile yapılır” hükmü işlevsiz kaldığı için kaldırılacak. Ayrıca fiili olarak uygulanmayan köy gelirlerinden olan “salma” da kaldırılıyor.
GERİ GELEN İSİMLER
Demokratik açılımla birlikte Doğu ve Güneydoğu’da bazı köylerin isimleri tabelalara parantez içinde eski isimleriyle birlikte yazılmaya başlanmıştı. Örneğin Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi; Kürtçe, Ermenice ve Osmanlıca isimlerin köy girişlerindeki tabelalara yazılması yönündeki il genel meclisi kararını uygulamaya koymuştu. Doğu ve Güneydoğu’daki yörelerden köylerin
eski isimleriyle ilgili örnekler şöyle:
Yezdo, Kurdi, Şikeft, Koran, Zifker, Mevrek, Sinco, Cerdo, Bellık, Zarate Jor, Şavık, Masara, Cessasdinayi, Mizrin, Bubik, Hanerik, Hacek, Marut, Keruk, Kırmit, Zarete Jer, Kastonik, Zebeşkar, Harapsor, Mızar E Pijan, Sîrım, Heste QA Bahrê, Qod.
Köylerin isimlerinin yazımı konusunda Türkçe alfabede bulunmayan, “X, Q, W, Ê, Δ harflerinin kullanılıp kullanılmayacağı konusunda ise tasarıda herhangi bir düzenleme öngörülmüyor.