İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır
Şubesi, 2016 yılının ilk 9 ayında bölge kentlerinde meydana gelen insan hakları
ihlallerine ilişkin hazırladığı raporu, basın ve kamuoyu ile paylaştı. Rapora
dair hazırlanan basın metnini okuyan İHD Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır
Şube Başkanı Raci Bilici, 24 Temmuz 2015’ten bu yana ortaya çıkan bilançonun
toplumsal yaşamı derinden etkilediğini ve savaş ile birlikte ülkede
anti-demokratik uygulamaların artış gösterdiğini söyledi. İnsan yaşamına ve
toplumsal yapının insancıl dokusuna zarar veren eylem ve icraatları kabul
etmediklerini belirten Bilici, sorunların çözümünün diyalog kurarak
sağlanabileceğine dikkat çekti.
Çatışma ortamının sürdürülmesinin
ülkenin geleceğine ve toplumun demokratikleşmesi önündeki engellerin
kaldırılmasına hiçbir katkı sunmayacağını vurgulayan Bilici, “Kürt sorununun
çözümünde, on yıllarca denenen şiddete dayalı, tekçi hükümet politikalarıyla
yol alınmayacağı somut bir gerçekliktir. Bu nedenle çatışmalı taraflar acil
olarak, müzakere koşullarının sağlanması amacıyla çatışmasızlığa geri
dönmelidir” dedi.
"MÜZAKERE SÜRECİNE GERİ DÖNÜLMELİ
Devlet ve siyasal iktidarın,
çatışmaların derinleşmesini sağlayan sıkıyönetim uygulamalarına ve askeri
operasyonlara biran önce son vermesi ve müzakerelerin yeniden başlatılması
gerektiğini söyleyen Bilici, “Aynı şekilde PKK de silahlı muhalefetini bir an
önce askıya almalı ve siyasi diyalog kanallarını ivedi olarak açmalıdır.
Ayrıca, PKK Lideri Sayın Abdullah Öcalan üzerinde geliştirilen ağırlaştırılmış tecrit
uygulamaları bir an önce sona erdirilmelidir. Sayın Öcalan’ın, toplumsal
barışın yeniden zemin bulmasına katkı sunacak çabalarından yararlanılmalı ve
çalışabileceği koşullar oluşturulmalıdır” dedi.
Bilici, OHAL uygulamaları ile hükümet
politikalarına eleştirel yaklaşan veya barış savunuculuğu yapan toplumsal
muhalif kesimlerin hedef haline geldiğine işaret ederek, OHAL ile birlikte
basına yönelik baskı ve sansürle toplumun haber alma hakkının elinden
alındığını kaydetti.
"HASTA MAHPUSLAR KADERİNE TERK EDİLDİ"
OHAL ile birlikte gözaltında veya
gözaltı yerleri dışında, işkence ve kötü muamele vakalarında artış meydana
geldiğine dikkat çeken Bilici, Anayasa’da ve uluslararası sözleşmelere göre
işkencenin mutlak olarak yasak olduğunu hatırlattı. Cezaevlerinin işkence
merkezi haline geldiğini ifade eden Bilici, tutsakların sağlık ve iletişim
hakları ihlal edildiğini, İHD verilerine göre 300’ü ağır olmak üzere 756 hasta
mahpusun cezaevlerinde adeta kaderine terk edildiğini ifade etti.
İhd Diyarbakır Şube Başkanı Raci
Bilici’nin ardından Abdusselam İnceören, raporda yer alan hak ihlalleri
bilançosunu açıkladı. Paylaşılan bazı veriler şu şekilde
"ÇATIŞMALARDA BİN 40 KİŞİ YAŞAMINI
YİTİRDİ"
*Keyfi öldürme, silah kullanma
yetkisinin ihlali, dur ihtarına uymama gerekçesiyle gerçekleşen yargısız infaz
olaylarında, 298 kişi güvenlik güçleri tarafından öldürüldü, 128 kişi ise
yaralandı.
*Silahlı çatışmalarda, 406 güvenlik
görevlisi yaşamını yitirdi, 1032 güvenlik görevlisi yaralandı. 605 örgüt
militanı yaşamını yitirdi, 13 örgüt militanı yaralandı. Çatışmaların ortasında
kalan 29 sivil yurttaş yaşamını yitirdi, 32 sivil yurttaş yaralandı. 17 kişi
ise örgüt mensupları tarafından alıkonuldu.
*Yasadışı örgüt eylemleri sonucu 102
yurttaş yaşamını yitirdi, 635 sivil yurttaş yaralandı.
*Sınır hatlarında askeri birimler
tarafından açılan ateş sonucu, 36 kişi yaşamını yitirdi, 39 kişi ise yaralandı.
* Mayın ve sahipsiz bomba patlamaları
sonucu 2 kadın ve 7 çocuk yaşamını yitirdi, 22’si çocuk 28 kişi yaralandı
KADIN VE ÇOCUKLARA YÖNELİK ŞİDDET
* Kuşkulu ölümlerde 6’sı kadın, 1’i
çocuk toplam 23 kişi yaşamını yitirdi. 8 kişi ise kuşkulu bir şekilde intihar
etti.
* Kadınların yaşam hakkına yönelik
ihlallerde 8 kadın intihara sürüklenirken, 28 kadın aile içi şiddet ve
toplumsal alanda erkek şiddeti sonucu katledilirken, 9 kadın ise yaralandı. 3
kadın cinsel istismara maruz kaldı.
* Çocuklara yönelik yaşanan hak
ihlallerde 9 çocuk intihar ederken, aile içi şiddet ve toplamsal alanda yaşanan
şiddet olaylarında 8 çocuk yaşamını yitirdi, 2 çocuk yaralandı ve 71 çocuk
cinsel istismara maruz kaldı.
BİNLERCE KİŞİ GÖZALTINA ALINDI
* İşkence yasağına rağmen gerçekleşen
ihlallerde ise; 191 kişi gözaltında, 124 kişi gözaltı yerleri dışında, 155 kişi
cezaevlerinde işkence ve kötü muameleye maruz kalırken, 8 kişiye ajanlık
dayatıldı ve 27 kişi tehdit edildi. 72 müdahalenin gerçekleştiği toplumsal
gösterilerde de, 46 kişi yaralandı.
* Kişi özgürlüğü ve güvenliğine yönelik
gözaltına alınan 5213 kişi ve tutuklu 1334 kişi hak ihlaline uğradı.
* 135’i çocuk 5 bin 213 kişi gözaltına
alınırken, 40’ı çocuk bin 334 kişi ise tutuklandı. 2 bin 591 ev güvenlik
güçleri tarafından basıldı.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNE BASKI
*Basın özgürlüğün yönelik gerçekleşen
ihlallerde ise, 23 televizyon ve radyo kapatıldı. 32 internet sitesi erişime
engellendi. 4 gazete ve yayın organı baskına uğradı. 94 yayın yasaklanarak
toplatıldı. 3 etkinlik ise yasaklandı. Yine düşünce ve ifade özgürlüğüne karşı
gerçekleşen ihlallerde, 565 kişi hakkında soruşturma açıldı, 48 kişi hakkında
dava açıldı ve 103 kişi cezalandırıldı.
Örgütlenme özgürlüğü kapsamında da, 35
siyasi parti, 8 dernek, 4 eğitim ve kültür kurumu ve 17 diğer sivil toplum
kuruluşu baskın ve saldırıya uğradı. 17 dernek ve 2 eğitim ve kültür kurumu ise
kapatıldı. 34 toplantı ve gösteri ise yasaklandı.
HASTA TUTUKLULAR VE İŞTEN ÇIKARMALAR
*Yılın ilk 9 ayında cezaevlerinde; 788
mahpus gerekçesiz bir şekilde sürgün edildi. 48 sağlık ihlali gerçekleşti. 31
mahpus tecrit edilirken, 55 mahpusa da disiplin cezası verildi. 46 mahpus
haberleşme hakkından mahrum bırakılırken, 6 mahpus hakkında soruşturma
başlatıldı.
* Yılın ilk 9 ayında, 907 kişi çeşitli
gerekçeler ile işten çıkarıldı. 13 bin 55 kamu emekçisi hakkında idari
soruşturma açılırken, 10 bin 448 kişi görevden uzaklaştırıldı veya ihraç
edildi.
Raporda yer alan verilere göre, toplamda
40 bin 573 hak ihlali yaşandı