Metal-İş Sendikası'nın 13 yıllık fiyat
hareketleri açıklamasına göre, beslenme ve barınma gibi temel harcama kalemleri
enflasyon karşısında yüzde 40'ları bulan kayıplara uğradı. En büyük yoksullaşma
ise sırasıyla yevmiyeliler, vasıfsız işçiler, diğer transferlerle geçinenler
olarak gerçekleşti.
TÜİK tarafından yüzde 7 olarak açıklanan
aylık Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki artış, yevmiyeli ve ücretli çalışanlar için
yüzde 7.58 ile 7.7 arasında gerçekleşti. Gayrimenkul ve kira geliri sahipleri
enflasyondan en az etkilenen kesim oldu.
Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları
Merkezi (BİSAM) tarafından açıklanan Kasım 2016 Enflasyon ve Hayat Pahalılığı
Dönem Raporu’na göre, resmi olarak yüzde 0.52 olan kasım ayı enflasyonu en çok
yüzde 0.63’lük artışla ücretsiz aile işçilerini vurdu.
EKMEKTE ALIM GÜCÜ YÜZDE 18 DÜŞTÜ
BİSAM, TÜİK Madde Fiyatları üzerinden
son 13 yıldaki fiyat hareketlerini de inceledi. Buna göre teknolojik ürünlerde
alım gücü artarken, barınma, beslenme gibi temel harcama kalemlerinde alım gücü
enflasyon karşısında önemli oranda azaldı. Seçili ürünler bazında en ciddi
kayıplar yüzde 41 ile beyaz peynir, yüzde 36 ile zeytinyağı, yüzde 26 ile
kiralar, yüzde 23 ile dana eti, yüzde 19 ile yumurta, yüzde 18 ile ekmek, yüzde
16 ile domateste yaşandı. Buna karşın beyaz eşya, elektronik vb. gibi
teknolojik gelişmeye koşut olarak fiyatları düşen ürünlerde alım gücü arttı.
Fotoğraf makinesinde alım gücü yaklaşık
olarak 3 kat, bilgisayarda 2 kat artış gösterdi. Uçak biletinde alım gücündeki
artış yüzde 61 olarak gerçekleşti. Süt için alım gücü yüzde 35, patates için
yüzde 16 oranında arttı.
tablo
EN ÇOK YEVMİYELİLER YOKSULLAŞTI
Raporda, enflasyon verilerinin BİSAM
tarafından farklı gruplara göre TÜİK Tüketim Harcamaları İstatistikleri ve TÜİK
Tüketici Fiyat Endeksi Harcama Gruplarına Göre Endeks Sonuçları kullanılarak
hesaplandığı kaydedildi. Hesaplama sonucuna göre AKP hükümetleri döneminde
enflasyon çeşitli gelir ve tüketim grupları için farklı sonuçlar yarattı. Buna
göre; Kasım 2003-Kasım 2016 dönemleri arasında genel TÜFE yüzde 177,6 artış
gösterirken bu oran düzenli ücretlilerde yüzde 195 oldu. Aynı hesaplamaya göre
nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar için TÜFE yüzde 204, emeklilerde yüzde
201, nüfusun en yoksul yüzde 20’lik kesimi için yüzde 203 ve en zengin yüzde
20’lik dilim için ise yüzde 192 olarak gerçekleşti. Bu hesaplamaya göre
enflasyon yoksulu daha fazla vurdu.
BİSAM, Kasım 2003-Kasım 2016 dönemlerine
genel enflasyon rakamları ile farklı grupların enflasyonlarının arasındaki
farktan kaynaklanan ve kayıtlara yansımayan yoksullaşma düzeyini ortaya koyan
gizli yoksullaşma oranlarını da hesapladı. Buna göre Kasım 2003-Kasım 2016
döneminde gizli yoksullaşmayı en yoğun olarak yaşayanlar, işteki duruma göre
yüzde 10.72 ile “Yevmiyeliler”, mesleğe göre yüzde 9.42 ile “nitelik
gerektirmeyen işlerde çalışanlar”, temel gelir kaynağına göre yüzde 10.24 ile
“diğer transferlerle geçinenler”, gelir gruplarına göre yüzde 9.27 ile “en
yoksul yüzde 20”’lik gelir grubunda yer alanlar oldu.
Yıllık enflasyon ekmekte yüzde 10.1,
kirada yüzde 10.24, belediye otobüs ücretinde yüzde 10.48, koyun etinde yüzde
13.8 oldu.