Tekstil atölyesinde çalışan 13 yaşındaki
Haydar, her sabah saat 07.00’de uyanıyor. “Güneşi göremiyorum çünkü bütün gün
işte oluyorum” diyen Haydar, her öğlen pilav yiyor. Hatay’da tahta atölyesinde
çalışan 15 yaşındaki Zehra’nın kalkış saati ise 05.30. Kahvaltı edecek zamanı
olmayan Zehra, işyerinde öğle yemeği yiyor ve onunki de hep aynı oluyor.
Hayata Destek Derneği’nin, Çocuk Koruma
Programı kapsamında işbirliği içinde olduğu Terres Des Hommes (TDH) adlı çocuk
hakları kuruluşu, Kindernothilfe ve Save The Children dünyanın farklı
bölgelerinde bir kampanya başlattı. Çalışan çocukların öykülerini derlemek,
hayatlarına dokunabilmek için 25 ülkede sürdürülen kampanyanın Türkiye bölümünü
de Hayata Destek Derneği yürüttü.
Şimdi konuşma zamanı
“Şimdi Konuşma Zamanı!” adlı kampanyanın
temeli, dünyanın her yerinde birçok farklı sektörde karşılaşılan çocuk işçiliği
sorununa çocukların gözlerinden bakmaya, sorunu çocukların kendi ifadeleriyle
tanımlamaya dayanıyor. Çocuk Koruma ekibi, İstanbul, Hatay, Urfa merkez ve Viranşehir
bölgelerinde çalışan çocuklarla bir dizi grup görüşmesi yaptı. Onların yaşam
öykülerini öğrenebilmek ve dünyalarına onların gözüyle bakabilmek amacıyla
çocuk işçilerin çalışma koşullarını onların ağzından dinledi. Bu görüşmelerin
merkezinde iki ana etkinlik yer aldı. İlk olarak, çocuklardan kendilerine
dağıtılan kâğıtlara, bir iş günlerinin zaman çizelgesi çıkarmaları istendi.
Çocuklar saat saat neler yaptıklarını yazdılar, çizdiler. İkinci etkinlik ise
“Vücut Haritası” adını verilen bir ifade tekniği oldu. Bu çalışma, daha çok
çocukların çalışma ortamlarına odaklanıp, iş yaşamının çocuklardaki etkilerini
ortaya çıkarmayı amaçladı. Örneğin “İşyerinde neyi duymak hoşunuza gider?” diye
sorulduğunda çocuklar “Paydos! sesini” yanıtını verdiler.
Tekstildeki çocuklar
İstanbul, Suriyeli nüfusunun en yoğun
olduğu şehir ve burada yaşayan çocukların kolaylıkla iş bulabildiği sektörlerin
başını ise tekstil çekiyor. Suriyeli çocukların yarısı ‘merdiven altı’ tekstil
atölyelerinde çalışıyor. Her dört Suriyeli ailenin birinde ise en az bir
çalışan çocuk bulunuyor.
ÇOCUKLAR ANLATIYOR
* “Kızlar taciz edildiğinde mutsuz
oluyorum, bazen bize yanlışlıkla çarpmış numarası yapıyorlar ama öyle
olmadığını biliyoruz.”
* “Şşşt Suriyeli getir, Suriyeli götür,
diyor patron.”
* “İşyerinde su bardağına rakı
koyuyorlar, kazara su yerine bize vermeye çalışıyorlar. Alkol kokusunu
sevmiyorum.”
* “İnsanların ayakkabı tamircilerine,
plastik toplayıcılara nasıl baktığını görüyorum, buna üzülüyorum.”
* “İşyerimin kapısında bir levha var,
üstünde ‘Cehenneme hoş geldin’ yazıyor.”
* “Sen daha küçüksün deyince mutlu
oluyoruz, özellikle annem siz küçüksünüz deyince mutlu oluyoruz.”
BUNLARI BİLİN!
* 2013 yılından bu yana 236 çocuk iş
cinayetlerinde yaşamını yitirdi
* Son 5 yılda sadece 232 işyerine çocuk
çalıştırmaktan ceza verildi
* Çocuk çalıştırmanın cezası 1.560 TL
* Çocukların bir yılda bir iş yerine
kazandırdığı gelir bilinmiyor.