AKP’li hukukçu kurmayları, Anayasa değişikliği paketini tamamladı. AKP’nin bir süredir çalışmaları devam eden Anayasa değişikliğine ilişkin taslak metin, 3’ü geçici toplam 26 maddeden oluşuyor.*KADINLARA YOK: Anayasa’ya çocuklara, yaşlılara ve engellilere pozitif ayrımcılık yapılmasının önü açılıyor. Ancak beklenen “kadınlara da pozitif ayrımcılık” getiren madde, taslağa konulmadı. Yani, kadınlara pozitif ayrımcılık yapılmasının önü kapalı.
*MEMURA GREV HAKKI YOK: Memurlara grevli toplusözleşme hakkı verileceği iddialarına rağmen taslağa böyle yansımadı. Buna göre memurlara toplusözleşme hakkı verilecek, ancak grev hakkı tanınmayacak.
*PARTİ KAPATMA: Parti kapatma davası ancak TBMM izniyle açılabiliyor. Partisinin kapatılmasına neden olan vekilin milletvekilliği düşmüyor. Meclis’te yapılan konuşmalar, Meclis’in izni olmadan kapatma davasına konu yapılamayacak. Partilerin “temelli” kapatılmasının önü kesiliyor. Kapatılan partinin yeniden açılmasının önü açılıyor. Siyasi yasaklar 5 yıldan 3 yıla iniyor
*MECLİS YÖNETİMİ GÖREV SÜRESİNE DÜZENLEME: Anayasa paketi ile TBMM yönetiminin görev süresi de, daha önce yapılan ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını öngören Anayasa değişikliğine uygun hale getiriliyor. TBMM’de seçimden sonra ilk seçilen yönetim 2 yıl görev yapacak. Daha sonra seçilen yönetim ise yeni seçime kadar görev yapacak.
*SADECE İHRAÇLARA YARGI DENETİMİ: Anayasa’nın 125. maddesindeki değişiklik ile Yüksek Askeri Şûra’nın alacağı askerlikle ilişik kesme kararlarının yargıya götürülmesinin önü açılıyor. Denetimin sadece ihraçlarla sınırlı kalması tepkilere neden oldu.
*DARBE GİRİŞİMLERİ SİVİL YARGIYA: Anayasa değişiklik paketinde önerilen değişiklik ile askerlerin “devletin güvenliği, anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine karşı suçların”, sivil mahkemelerde yargılanmasının önü açılıyor.
*SİVİLLER SİVİL MAHKEMEDE: Savaş dönemleri dışında, hiçbir sivilin askeri mahkemede yargılanmaması Anayasa’ya giriyor. Hatta savaş halinde bile askeri mahkemelerin yetkilerinin neler olacağına ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapılmasının önü açılıyor.
*ANAYASA MAHKEMESİ DEĞİŞİYOR: Üye sayısı 11’den 19’a çıkıyor. 2 üyeyi Sayıştay ve 1 üyeyi barolar aday gösterecek, TBMM bu adaylar içinden seçecek. Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süreleri 12 yılla sınırlandırılıyor. İkinci kez seçilmelerinin önü kapatılıyor.
*YÜCE DİVAN KARARLARINA YARGI YOLU AÇILIYOR: Değişiklik paketi ile cumhurbaşkanları, başbakan ve bakanları yargılayan Anayasa Mahkemesi’nin, yani Yüce Divan’ın vereceği kararlara da yargı yolu açılıyor.
*BİREYSEL BAŞVURU HAKKI: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, tüm iç yargı yollarını tükettikten sonra Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunmalarının da önü açılıyor. Böylece, vatandaşların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden önce, bir de Anayasa Mahkemesi’ne başvurmalarının önü açılıyor.
*ASKERİ YARGIDAN “ASKERLİK GEREKLİLİĞİ” KALKIYOR: Anayasa değişikliğine, sivil ve askeri yargılama arasındaki farkların giderilmesi için de maddeler konulmuş. Buna göre Askeri Yargıtay’ın kuruluş ve işleyişine ilişkin kanunlar yapılırken, bunların “askerlik hizmetlerinin gereklerine” görev yapılmasının önü kapatılıyor. Buna ilişkin Anayasa maddesinden, “askerlik hizmetlerinin gereklerine göre” ibaresi kaldırılıyor
*HSYK’NIN YAPISI DEĞİŞİYOR: Anayasa değişiklik paketinde, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında da değişikliğe gidiliyor. Üye sayısı 21’e çıkarılıyor. Adalet bakanının, HSYK’nın başkanı olması ilkesi ve Adalet Bakanlığı müsteşarının kurulun doğal üyesi olması değiştirilmiyor. Oysa AB raporlarında bu durumun yargı bağımsızlığını etkileyeceğine ilişkin eleştiriler vardı. HSYK, üç kurul halinde çalışan bir yapıya kavuşturuluyor. HSYK’nın meslekten çıkarma kararı, yargı denetimine açılıyor. HSYK’nın diğer tüm kararlarına ise yargı denetimi kapalı.
*GEÇİCİ 15. MADDE KALKIYOR: Anayasa’nın 12 Eylül askeri darbesini yapanların yargılanmasına engel olan geçici nitelikteki 15. maddesi kaldırılıyor.