ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü
İsrail'in başkenti olarak tanıyacaklarını ve Tel Aviv'deki ABD büyükelçiliğini
Kudüs'e taşıyacaklarını açıklaması İslam dünyasında olduğu kadar Avrupa
başkentlerinde de tepkiyle karşılandı. Üç semavi din Yahudilik, Hristiyanlık ve
İslam'ın kutsal yerleri arasında sayılan Kudüs aynı zamanda dünyanın tarihi ve
siyasi konumu en çok değişen metropollerinin başında geliyor.
Dünyanın en eski şehirlerinden biri olan
Kudüs Yahudilerce ‘büyük mabet' ve eski İsrail'in başkenti olarak kabul
ediliyor. Hazreti İsa'nın çarmıha gerilmesi ve dirilmesi inancı Kudüs'ü
Hıristiyanların inanç kaynağı kılıyor. Hazreti Muhammed'in Miraç sırasında
uğradığı Kudüs Mekke ve Medine'den sonra Müslümanların en önemli üçüncü kutsal
merkezi kabul ediliyor.
Adı ilk kez milattan 2 bin yıl önce
geçen Kudüs milattan bin yıl öncesinden itibaren eski İsrail'in başkentiydi.
Milattan 63 yıl önce Romalılar tarafından fethedildi. Romalılar milattan sonra
70'teki ayaklanma sırasında Heredot Tapınağı'nı yerle bir ettiler.
4. yüzyıldaki Bizans hâkimiyetini 7.
yüzyıldan itibaren Perslerin Filistin'deki egemenliği izledi. Kutsal şehir yüz
yıldan kısa süren Haçlı hâkimiyeti dışında hep Müslümanlar tarafından
yönetildi. 16. yüzyılda Osmanlıların fethettiği Kudüs, Birinci Dünya Savaşının
ardından Milletler Cemiyeti tarafından İngiliz mandasına verildi.
Ebedi başkent iddiası
Birleşmiş Milletler 1947 yılında Kudüs'e
uluslararası statü kazandırdı. Devletler hukukuna göre günümüzde de geçerli
olan bu statü ne İsrail, ne de Filistinliler tarafından tanınıyor. Kudüs
1948'den 1967 yılına kadar Ürdün ile İsrail arasında bölünmüş bir kentti. Altı
Gün savaşında İsrail tarafından işgal edilen Kudüs 1980 yılında İsrail
Parlamentosu Knesset tarafından "İsrail'in ebedi başkenti" ilan edildi.
Dünya devletleri bu kararı desteklemeyip, büyükelçiliklerini Tel Aviv'de
açtılar.
Kudüs'ün nihai statüsü, 1993 yılında
başladıktan sonra devamlı kesintiye uğrayan İsrail ile Filistinliler arasındaki
barış görüşmelerinin dışında bırakıldı. Başkan Donald Trump'ın ABD
büyükelçiliğini Kudüs'e taşıma kararının barış arayışını daha da içinden
çıkılmaz hale getirmesinden endişe ediliyor.