Erkeğin mutlak egemen olduğu ve şiddetin cezalandırılmadığı Güney Kürdistan’da bedenini ateşe vererek yaşamını sona erdiren kadınların sayısı artıyor. İntihar süsü verilerek çok sayıda kadının öldürüldüğü Güney Kürdistan’da sürekli artış gösteren kadın ölümlerinde geleneksel şiddet ve baskı kadar iktidarın rolü de bulunuyor.
Savaş ve katliamlarla gündeme gelen Güney Kürdistan, bu kez cinsiyete dayalı baskı ve şiddet konusundaki tüyler ürpertici veriler ve toplu kıyıma dönüşen kadın intiharlarıyla gündemde.
Resmi rakamlara göre geçen yılın ilk sekiz ayında 80 kadın öldürüldü, 215 kadın da bedenini ateşe verdi. Ancak kadın hakları savunucuları Güney Kürdistan’da yaşanan kadın ölümlerinin daha yüksek olduğunu belirtiyorlar.
Hastane kaynakları çok sayıda kadının ise intihar süsü verilerek öldürüldüğüne dikkat çekiyor.
Kürt hükümeti uzun zamandır kadına yönelik şiddetin son bulması için etkili çalışmalar yapılacağı sözü veriyor. Ancak vaatler ve yapılan yasal düzenlemeler, idari önlemlerin yetersizliği nedeniyle trajediyi ortadan kaldırmıyor. Yasal ve idari yaptırım yetersizliği, kadınlar üzerindeki baskısının intiharla sonuçlanmasına yol açıyor.
Geçen yıl Güney Kürdistan’da ilk kez kadına yönelik suçun önüne geçmek için kampanyalar yapıldı. Bu kampanyalar sonucu Kürt hükümeti sözde bazı tedbirler aldığını açıkladı. Ancak bunlar göstermelik olduğu bir süre sonra açığa çıktı. Çünkü kadına yönelik işlenen suçlara karşı şimdiye kadar cezai yaptırımın uygulandığı tek bir dava bile bulunmuyor.
ÜÇ AYDA KADIN ÖLÜMLERİ
İşte Ocak ayı başından bu yana bedenini ateşe veren veya intihar süsü verilmiş kadın ölümlerinden bazıları:
*18 Mart günü Süleymaniye’nin Halepçe kazasına bağlı Xurmal nahiyesinde aile içi baskıya dayanamayan X.E (26) adındaki ev kadınının üzerine gazyağı dökerek yaktığı belirtildi. Süleymaniye devlet hastanesine kaldırılan X.E'nin vücudunda yüzde 80 yanık tespit edildi ve ölüm tehlikesi olduğu belirtildi.
*18 Mart’ta Halepçe’ye bağlı Sirvan nahiyesinde de T.H (22) adındaki bir kadın da üzerine gazyağı dökerek yaktı. T.H'nin kaldırıldığı Süleymaniye devlet hastanesinde tedavi altına alındı. Vücudunda yüzde 85 yanık olan T.H'nin de hayatı tehlikesi olduğu kaydedildi.
*14 Mart cumartesi günü öğleden sonra Rewanduz kazasına bağlı Kawlokan köyündeki derede bir kadının cesedi başından burulmuş halde bulundu. Kadının kimliği henüz belirlenemezken polis kadının uzun süredir öldürülmüş olabileceğiniz zira balıkların kadını bir kolu ve başının bir yanını yediğini söyledi. Kadını cesedi otopsi için Hewler’e gönderildi.
*14 Mart’ta Hewler’in Barime kazasına bağlı Armendan köyünde 38 yaşındaki K.M. isimli bir kadın da başından vurulmuş halde bulundu. Herir hastanesi kadının yaralı olarak getirildiğini ancak kurtarılamadığını bildirdi. Ailesi kadını tabanca ile kendisini vurduğunu ileri sürdü. Ancak kendisi mi yoksa başkası tarafından mı ateş edildiği henüz doğrulanamadı. Polis olayla ilgili incelemesini sürdürüyor.
*8 Mart günü Ranya kazasına bağlı Haciawa nahiyesinde adı öğrenilemeyen bir kadın üzerine gazyağı dökerek bedenini ateşe verdi. Ranya Hastanesi yetkilileri kadının vücudunda yüzde 100 oranında yanık oluştuğu ve Süleymaniye hastanesine kaldırıldığını bildirdi. 32 yaşında ve 3 çocuk annesi kadının neden kendini yaktığı öğrenilemedi. Ranya devlet hastanesi polis Müdürlüğü'nün 2009 Ocak, Şubat ayları istatistiklerine göre, şiddete maruz kalan 10 kadın, üzerine benzin ve gazyağı dökerek ateşe vermesi sonucu hayatını kaybetti, bir kadın kocası tarafından tabancayla öldürüldü, bir kadın tabancayla intihar etti ve bir kadın da kocasının işkencesine maruz kaldı.
*Soran kazasında Ocak ve Şubat ayları içerisinde en az 5 kadın yaşamına son verdi. Bunlardan üçü bedenini ateşe verirken, biri silahla yaşamına son verdi.
*4 Mart günü Hewler’de 25 yaşındaki D.H. isimli genç kadın bedenini ateşe verdi. Hewler bir hastaneye kaldırılan kadın vücudunun tamamen yanması nedeniyle kurtarılamadı.
*4 Mart’ta Hewler’e bağlı Geyara ilçesinde 17 yaşındaki P.X.M isimli bir kız çocuğu kendini asarak intihar etti. Yerel kaynaklar genç kızın bir erkeği sevdiği ve ailesinin evlenmesine izin vermediği gerekçesiyle kendini astığını ileri sürdü. Bazı kaynaklar, genç kızın evlenmesine karşı olan yakın akrabaları tarafından öldürüldüğünü belirtti.
*3 Mart günü Xelifan’a bağlı Xelani köyünde adı öğrenilemeyen bir kadın vücudunda oluşan yanıklardan dolayı yaşamını yitirdi. Kadınının vücudundaki yanıkların nasıl oluştuğu konusunda bir açıklama yapılmadı.
*Hewler'e bağlı Saydawa semtinde yaşayan Meryem Mustefa Eziz isimli 55 yaşındaki bir kadın kendini yakarak yaşamına son verdi. 9 çocuk annesi kadının oğlu Reşad Mustefa Eziz, annesinin tedavisi olmayan bir hastalıktan dolayı 3 Mart'ta yaşamına son verdiğini söyledi. Hewler polisinden yapılan açıklamada da hasta olan Meryem Mustefa Eziz'in aşırı yanıklardan dolayı müdahale edilemeden yaşamını yitirdiği bildirildi.
*23 Şubat günü Çwarqurne nahiyesindeki Mamosteyan mahallesinde 18 yaşındaki bir genç kız öğle saatlerinde bedenini ateşe verdi. Ranya hastanesine kaldırılan genç kız burada ilk müdahale yapıldıktan sonra Süleymaniye hastanesine gönderildi. Genç kızın vücudunda yüzde 95 yanık oluştuğu bildirildi. Ailesi, genç kızın bedenini ateşe verdiğini ve ailede herhangi bir sorun olmadığını savundu. Çwarqurne’de 2008 yılı içerisinde resmi rakamlara göre 15 ila 35 yaşları arasında en az 11 kadın yanarak yaşamını yitirdi.
*20 Şubat günü Qeladize kazasında vücudundaki yanıklar nedeniyle 17 yaşındaki bir genç kız kaldırıldığı Süleymaniye hastanesinde 24 Şubat günü yaşamını yitirdi. Kızın annesi, tüp patlamasından dolayı olayın yaşandığını iddia ederken, aileye yakın kaynaklar, olayın yaşandığı sırada babasının evde olmadığı ve annesiyle yaşanan bir tartışma sonucu genç kızın alevler içinde kaldığını belirtti. Genç kızın kendisi mi yoksa başka biri tarafından mı yakıldığı bilinmiyor.
*Kerkük’ün Tuzhurmato kasabasında görücü usulüyle babası tarafından zorla evlendirilmek istenen 21 yaşında E.H ismindeki genç kız bedenine benzin dökerek kendini yaktı. Tuzhurmato’un Eskeri mahallesindeki baba evinde kendisini yakan genç kızın başka birini sevdiği için zorla evliliğe karşı çıktığı bildirildi. Yaşamını yitiren E.H. 10 Şubat günü toprağa verildi.
*Ocak ayının ilk iki haftası içerisinde Germiyan’da Kadın hakları savunucularına göre en az 5 kadın yanarak hayatını kaybetti.
*9 Ocak günü Halepçe kazasına bağl Xurmal nahiyesinde 59 yaşındaki G.M. isimli bir kadın oğlu tarafından ateşe verilerek katledildi.
Güney Kürdistan’da 1991-2007 yılları arasında Süleymaniye, Erbil ve Duhok bölgelerinde 12-22 yaşları arasındaki 2 bin 664 bedenini ateşe vererek yaşamını sona erdirdi.
ANF /
