18 Aralık 2009 Cuma

49'lar Davası 50. yılında; zihniyet aynı


Foto: 49'lar Davası 50. yılında; zihniyet aynı

Bugün, Kürt aydınlarının Ankara ve İstanbul'da gözaltı ve tutuklama terörüne maruz kaldığı, idamla yargılandığı ünlü 49'lar Davası'nın 50. yıl dönümü. Dava, DTP'nin kapatılması, Kürtler üzerindeki baskı, asimilasyon uygulamalarının da tarihi bir evresi.

17 Aralık 1959'da çoğu Ankara ve İstanbul’da oturan 40 Kürt aydını, ev ve iş yerlerine aynı anda düzenlenen baskınlar sonrasında gözaltına alınarak tutuklandı. “Yabancı devletlerin müzahereti ile Türkiye Cumhuriyeti’ni bölmek”le suçlanan 40 Kürt aydınının davasına tutuksuz 10 sanık daha dahil edildi. İstanbul Merkez Kumandanlığı’nın Harbiye’deki binasında tutuklu bulunan bu aydınlardan Ankara Hukuk Fakültesi öğrencisi Mardinli Mehmet Emin Batu’nun hücresinde ölü bulunması üzerine sanık sayısı 49 olunca, dava “Kırkdokuzlar Davası” olarak adlandırıldı. Daha sonra dava dosyasına biri tutuklu iki kişi daha eklendiyse de dava hep aynı adla anıldı. Davada yargılananlar arasında Musa Anter, Sait Kırmızıtoprak, Şerafettin Elçi, Naci Kutlay gibi aydınlar bulunuyordu.

8 yıllık hukuk skandalı

Yaklaşık 14 aylık tutukluluk döneminin ardından davanın görülmesine 3 Ocak 1961'de başlandı. İstanbul’daki 28. Tümen Komutanlığı 2 No’lu Askeri Mahkemesi’nde başlayan dava, 30 Nisan 1964'de sonuçlandı ve tüm sanıkların beraatine karar verildi. Ancak karar, savcılığın itirazı üzerine Askeri Yargıtay’ca bozuldu. Daha sonra verilen bazı cezaları da az bulan savcılık, iki kez daha kararı bozdu. Ancak dava zaman aşımına uğradığı için dosya kapatıldı.