11 Ocak 2010 Pazartesi

Her 100 liranın 53 lirası vergi


Foto: Her 100 liranın 53 lirası vergiİSMMMO'nun “Devlete Çalışıyoruz” adlı raporuna göre; 1500 lira maaş alan bir işçi, her 100 liranın 53 lira 33 kuruşunu vergi olarak ödüyor. Asgari ücretle çalışan bir emekçi ise 32 lira 38 kuruş ödüyor.

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, işçi ve emekçilerin kişisel vergi harcamalarında, her geçen yıl vergi yükü altında biraz daha boğulduğunu ifade etti. Odanın yayınladığı “Devlete Çalışıyoruz” adlı rapor, vergi yüküne açıklık getirdi.

Rapora göre, 2007 yılında bin 500 lira maaş alan bir işçi, her 100 lirada 50 lira 95 kuruşunu vergi olarak öderken, bu rakam 2010'da her 100 lira için 53 lira 33 kuruşa yükseldi. Aynı dönem, içinde asgari ücret ödenen işçinin cebine yansıyan fatura ise, her 100 lira için 26 lira 11 kuruş yerine 32 lira 38 kuruş oldu.

Rapora göre, en büyük dolaylı vergi yükünü giyim ve mutfak harcaması oluşturuyor. Giyim harcamasında KDV yüzde 18 iken, mutfak harcamasında bazı kalemler yüzde 1, bazı kalemler yüzde 8, bazı kalemler ise yüzde 18 üzerinden hesaplanıyor.

Asgari ücret alan bir işçi, 2007 yılında azami yaptığı 65 liralık aylık mutfak harcamasının 16 lira 45 kuruşunu vergi olarak ödüyor. Harcama, gelen zamlarla birlikte bu yıl 100 liraya, ödediği dolaylı vergi miktarı ise tek kalemde 25 lira 31 kuruşa yükseldi.

Raporda, asgari ücretle çalışanların, “Kıt kanaat ve kredi kartına bağlı bir yaşam mücadelesi verdiğine” işaret edildi. Şöyle denildi: “Asgari ücretlinin ve aylık ortalama bin 500 lira maaş alanın hayal bile edemediği tasarruf eğilimi, nispeten yüksek maaş alan kişiler için bugüne kadar mümkündü. Ancak kişisel vergi yükünün her geçen gün artması tasarruf gücüne sahip çalışanın da belini bükmeye başladı. 2007 yılında net 3 bin lira maaş alan bir çalışan, maaşının 735 lirasını tasarrufa yöneltebilirken 2010'da bu rakam 185 liraya indi.

Zamlar ve her geçen gün artan dolaylı vergilerden bunalan çalışanlar, geçinmek için giyimden vazgeçiyor. İstanbul'da yapılan bin kişilik mini ankette sigara en vazgeçilmezler arasında sıralanırken, giyimin ardından kesilen bir diğer kalemin de yol ve benzin olduğu gözleniyor. Ancak çalışanlar yol ve benzin konusunda da zam dönemlerinin ilk ayında kısıtlamanın yaşanabildiğini sonrasında ise tekrar kazanılan alışkanlıklara geri dönüldüğünü ifade ediyorlar.”

Gelir vergisinin yarısı işçiden

İSMMO, sanayi kuruluşlarının ve işyeri sayısının fazlalığı nedeniyle dolaysız ve dolaylı yollardan en fazla vergiyi İstanbul halkının üstlendiğini vurguladı. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın verileri de İstanbullu işçi ve emekçilerin en fazla vergi ödeyen kesimi teşkil ettiğini gösterdi. İstanbul'u, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya izliyor.

OECD verilerine göre de, Türkiye, işçi ücretlerinde en fazla kesinti yapılan ülkeler arasında yer alıyor. Raporda, çocuksuz ve bekar çalışanlardan kesilen vergi ve sosyal güvenlik primlerini baz alan ortalama vergi rakamlarına göre Türkiye, Almanya, Danimarka, Belçika, İsveç, Hollanda ve Polonya'dan sonra çalışanlardan en çok vergi kesintisi yapılan ülke olarak belirlendi.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, Türkiye genelinde toplanan gelir vergisinin yaklaşık yarısını işçilerin ödediğini belirtti, şöyle dedi: “Adaletsiz gelir dağılımı gibi vergide de adaletsiz tutum sergileniyor. Vergi yükünü bir avuç çalışana yıkmak adil değildir. Krizin etkilerine karşı KDV oranlarında yeni bir düzenleme yapma gereği ortadadır. Kayıtlı çalışanın yükü hafifletilmediği taktirde çalışan vergi yükü altında ezilecek ve katma değer yaratmaktan uzaklaşacaktır. Son 6 yılda stopaj yoluyla çalışanlardan kesilen gelir vergisi tutarı 90 milyar lirayı bulmuştur. Devlet, yakaladığını ve elinin altındakini ezmeye devam ettikçe kayıt dışılık artacaktır.''

Arıkan, halen net 587,85 lira olarak uygulanan asgari ücretin, dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenebilmesi için gereken harcama tutarının çok altında olduğunu vurguladı. Asgari ücretin alan işçinin, vergi ve sigorta primi olarak devlete 156,90 lira ödediğini ifade etti.

Arıkan, asgari ücretin net tutarının yüzde 26,6'sının doğrudan vergiye gittiğine işaret ederek, ''En azami koşullarda yapılan harcamalarda ise asgari ücretlinin devlete ödediği dolaylı vergi miktarı aylık 84 lira 25 kuruş olarak hesaplanıyor. Bu rakam 2007 yılında ise aynı harcama kalemlerinde aylık net 497,25 liralık maaşın 65 lirasının dolaylı vergiye gittiğini gösteriyor.” diye belirtti.