Bölgede yapılan ve bölge halkına ne enerji ne de sulama yararı olmayan 17 barajla (Güvenlik Barajları) PKK'lilerin geçişi önlenmek isteniyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi (GAB) Projesi kapsamında yapılan tüm barajlarda enerji üretildiğini ancak sulama yapılmadığını belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Ali Cihat Parlak, 'Sınırda güvenlik barajı denilen barajlar yapılıyor. Bu barajlarda henüz ne elektrik santralleri ne de sulama kanalları ihale edilmiş değil. Yani her hangi bir işe yarayan barajlar olarak görünmemektedir' dedi.
Bölgenin kritik yerlerin yapılan ve adına 'Sınır Barajları' denilen güvenlik barajlarının, PKK'lilerin geçişlerini engellemek için yapıldığı belirtilirken, Batman'da 1, Tunceli'deki Munzur ve Dersim Elazığ yolları arasında 6, Şırnak'ta Hezil Çayı ve kolu olan Ortasu (Robusku) üzerinde 7 baraj yapımı ihale edildi, yapım çalışmaları sürüyor. Yapılmasına karar verilen Hakkari'nin Çukurca İlçesi'ndeki Güzeldere Çayı üzerinde 2 ve Şemdinli'deki Dembo Çayı üzerinde 2 barajla birlikte toplam 17 'güvenlik barajı' yapılıyor. Her ne kadar sulama ve enerji üretimi için barajların yapıldığı söylense de, barajların ne elektrik santralleri ne de sulama kanalları ihale edilmiş değil. Sınırda yapılan sınır güvenlik barajlarından bazılarının isimleri ise şöyle;
Munzur Barajı, Hezil Çayı üzerinde Silopi Barajı (Şırnak), Ortasu (Robusko) Çayı üzerinde Şırnak, Uludere, Ballı, Kavşaktepe, Musatepe ve Çetinbaş, Hakkari Çukurca'da Güzeldere Çayı üzerinde Gölgeliyamaç ve Çocuktepe ile Şemdinli'de Dembo Çayı üzerine Beyyurdu ve Aslandağı barajları.
Uzmanlar: Bu barajlar gereksiz
Doğal sit alanı olarak ilan edilen ve çeşitli hayvanların yaşam alanı olan Munzur'un üzerinde yapılan baraj, hem yurttaşlara hem de ekolojik dengeye zarar veriyor. Uzmanlar, büyük tartışmalara neden olan ve ömrünün en fazla 50-70 yıl olacağı belirtilen Ilısu Barajı'yla birlikte Hasankeyf'teki tarihin yok olacağına dikkat çekiyor ve herkesi buna karşı çıkmaya çağırıyor. Uzmanlar, Dersim, Batman, Şırnak ve Hakkari sınırlarında yapılan barajların vatandaşlara bir yarar getirmeyeceği, aksine oradaki yaşamsal alanları daraltacağına dikkat çekiyor.
'Sulama olmaz, enerjiye yarar'
Jeoloji Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Ali Cihat Parlak, bölgedeki barajların Dicle ve Fırat nehirleri ve bu nehirlerin kolları üzerinde bulunduğunu belirterek, devlet tarafından geliştirilen Güneydoğu Anadolu Bölgesi (GAB) Projesi'nin burada entegre edilmeye çalışıldığını söyledi. Parlak 'Bu projenin kapsamında Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Batman ve Şırnak illeri olmak üzere 9 il bulunuyor. Bu projede Fırat Nehri üzerinde 7, Dicle Nehri üzerinde ise 6 olmakla beraber toplam 22 baraj planı vardır. Bunların tamamlanması durumunda yılda 27 milyar kWh elektrik üretilecek ve 1.80 milyon hektar (ha) alan arazi sulanacaktır. Ancak bugünkü şartlarda hidro elektrik enerjiye ağırlık verilmiş ve barajlar daha çok bu amaçla inşa edilmiştir. Şu andaki enerji üretimi yüzde 80 civarındadır. Buna karşılık sulama ise yüzde 15 oranındadır. Bu da sulama yapmak isteyen insanları mağdur ediyor' dedi.
'2012 dediler ama olmayacak'
Bu barajların faaliyete geçmemesini yetkililer ödenek yetersizliğine bağladığını, Devlet Su İşleri'nin (DSİ) GAB'ı 2010 yılında teslim etmesi gerektiğini vurgulayan Parlak, barajların bu tarihte bitmeyeceğini gören yetkililerin bunu 2012 yıldan bitirilmesini öngördüğünü söyledi. Söz konusu sürenin de uzatılacağını söyleyen Parlak, şunları ifade etti:
'Örneğin yapımı devam eden Silvan Barajı özel bir firmaya yap işlet modeliyle ihale edilmiş ve sadece enerji üretimi yapacak bu barajın sulama projeleri ise hala ihale edilmiş değil. İşin kapsamının büyük olduğu düşünüldüğünde bu barajların ve sulama tesislerinin belirlenen tarihlerde bitirilmesi mümkün görünmemektedir.' Örneğin Batman ve Dicle barajları hem sulama hem de enerji barajları olduğunu belirten Parlak, 'Batman Barajı, 1998 yılında bitirilmiş enerji üretmeye başlamış, fakat aradan 10 yıl geçmesine rağmen sulama tesislerinin bitirilmemesinden dolayı sulama yapılmıyor. Bu aradan geçen 10 yıldan sonra baraja gelen malzemeden kaynaklı olarak barajın ömrünü kısmaktadır. Aynı şekilde Dicle Barajı da aradan 11 yıl geçmesine rağmen enerji üretiyor, fakat yeteri kadar sulama yapılamıyor. Sulama kanalları için çalışmalar devam etmektedir. Bu ve bunun gibi barajlardan elektrik üretiliyor, fakat sulama yapılamıyor. Bu durum sadece Diyarbakır veya Batman'daki barajlar için geçerli değil. GAB Projesi kapsamında yapılan tüm barajlarda böyledir' dedi.
'Güvenlik barajları yapılıyor'
GAB eylem planında yapılan barajlar dışında bir de sınırdaki Şırnak ve Hakkari'de sınır barajı ya da güvenlik barajı denilen barajlar yapıldığına dikkat çeken Parlak, 'Yazışmalarda sulama ve enerji üretimi için yapıldığı belirtilen bu barajlarda henüz ne elektrik santralleri ne de sulama kanalları ihale edilmiş değil. Yani her hangi bir işe yarayan barajlar olarak görünmemektedir' dedi.
DİYARBAKIR-DİHA
