LİMAN-İŞ Sendikası’nın, “Türkiye’de Sendikalaşma ve Özel Sektörde Sendikal Örgütlenme” başlıklı raporu, 12 Eylül darbesinden bu yana sendikal örgütlülüğün giderek küçüldüğünü ortaya koydu. Raporda, “24 Ocak kararları ve 1980’den bu yana adım adım uygulamaya konulan neoliberal politikalar, sendikalaşmaya bir darbe daha vurmuştur” denildi. Rapora göre sendikalaşmanın zayıflamasının temel nedenleri “neoliberal politikalar, özelleştirme, taşeronlaştırma, kayıt-dışı istihdam ve işverenlerin sendikalaşmayı engellemesi.”
Raporda, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün standartları kullanılarak, sendikalaşma oranının yıllara göre nasıl seyrettiğine yer verildi. Toplusözleşme hakkına sahip olmalarına rağmen bu hakkı kullanmaları hükümet tarafından fiilen engellenen sendikalı kamu çalışanları (memurlar) kapsam dışı tutuldu. Raporda, Çalışma Bakanlığı’nın açıkladığı yüzde 58 civarında seyreden sendikalaşma oranının gerçeği yansıtmadığı vurgulandı.
Raporda, ILO standartlarına göre Türkiye’deki sendikalaşma hakkına sahip olan nüfusun kamu-özel sektör, kayıtlı-kayıtsız ayrımı yapılmaksızın, ücret, maaş ya da yevmiye karşılığı çalışan herkesi kapsadığı vurgulandı. Gerçek sendikalaşma oranının bu nüfusa ve TİS kapsamındaki işçi sayısına göre hesaplanması gerektiği belirtilen raporda, Türkiye’deki tüm ücretlilerin sendikalaşma oranının, 1988’de yüzde 22 iken, 2002 yılında yüzde 9.5’e gerildiği vurgulandı. AKP hükümeti döneminde düşüşün devam ettiğine dikkat çekilen raporda, 2007’de sendikalaşma oranının yüzde 6.1’e düştüğünün altı çizildi. Raporda 2007 yılı itibariyle toplam sendikalaşabilir nüfusun 13 milyon 573 bin, ancak toplusözleşme kapsamındaki çalışan sayısının 831 bin 335 kişi olduğu kaydedildi.
Raporda, yalnızca SSK’ya kayıtlı işçiler dikkate alındığında da sendikalaşma oranının düştüğü vurgulandı. Rapora göre, SSK’ya kayıtlı işçilerin sendikalaşma oranı 1988’de yüzde 45.7 iken, bu oran 2002 yılına gelindiğinde yüzde 22’ye, 2007 yılında ise yüzde 15.7’ye düştü. Raporda, özel sektörde çalışan işçilerin sendikalaşma oranına da yer verildi. Özel sektörde kayıtlı ya da kayıtsız çalışan tüm işçilerin sendikalaşma oranı 1995 yılında yüzde 7.8, 2002’de yüzde 5.6, 2007’de ise yüzde 3.4 olarak gerçekleşti. (Ankara/EVRENSEL)
ENGELLERİ KALDIRMAK İÇİN 4 ÖNERİ
Raporda, sendikal örgütlülüğün güçlenmesi için 4 temel öneri yer aldı.
* Hükümet yetkilileri sendikal örgütlenmenin engellenmesine kesinlikle izin vermeyeceğini açıkça beyan etmeli ve sendikalaşmayı teşvik eden somut tavır koymalı
* Özelleştirme uygulamalarına derhal son verilmeli, keyfi taşeronlaştırma durdurulmalı ve kayıt dışı istihdam önlenmeli
* Sendikalaşmanın önünü açacak, yasal ve idari düzenlemeler yapılmalı, sendikalaşma, toplusözleşme ve grev hakkının kullanılmasının ö- nündeki engeller kaldırılmalı
* Sendikalar, sendikalaşma önündeki engellerin kaldırılması ve sendikal örgütlülüğün güçlendirilmesi için ortak mücadele ve örgütlenme stratejilerini yaşama geçirmeli
