Çorum’da kurulu bulunan Alpagut Linyit İşletmesi, Türkiye işçi sınıfı tarihinde önemli bir yere sahiptir. 1969 yılında Alpagut işçilerine düşük ücret ve uzun çalışma saatleri dayatılır. Ücretler ise tam bir pervasızlıkla parça parça ödenir. Yerin onlarca metre altında çalışan işçiler, alınmayan işgüvenliği tedbirleri ile daha kötü koşullarda, ölümle burun buruna çalışmaya zorlanır. Alpagut patronunun bu saldırıları karşısında neler yapılabileceğini tartışan işçiler, aralarından temsilciler seçerek, Ankara’ya örgütlü oldukları Maden İşçileri Sendikası’na basınç yaparlar. Ancak sendika hiçbir tutum almaz. İleri sürülen talepler üretimin düşüklüğü bahanesiyle reddedilir. Alpagut patronu sendikanın da tutum almamasını fırsat bilerek işçilerin maaşlarını 73 gün boyunca ödemez.
Bunun üzerine 786 Alpagut işçisi sendikaya rağmen 13 Haziran günü işletmeyi işgal ederek, yönetime el koyarlar. İlk iş olarak bütün işçilerin katıldığı İşçi Genel Kurulu oluşturulur. Üretim ve satış tekrar düzenlenir. İşçi Genel Kurulu tarafından seçilen temsilcilerden oluşan İşçi Konseyleriyle işletmeyi yönetmeye başlarlar. Sekizer saatlik üç vardiya sistemine geçilir. Vardiyası biten işçi 8 saat daha kalarak işletmeyi korur. Patronun üretim düşük söylemiyle hiçbir talebi kabul etmediği, zarar ediyoruz söylemiyle işçilerin ücretlerinin ödenmediği Alpagut, 2 hafta içinde kar etmeye başlar. Üretim % 50 artar. Günlük satış 8 bin liradan 40 bin liraya çıkar. İşgalin ardından sendikada gelerek işletmenin yönetimine katılır.
Alpagut işçileri hayata geçirdikleri bu olayla üretenler olarak, yönetebileceklerini de göstermiş oldular. İşçiler olmadığında çalışmayan işletme, patron olmadan işçilerin kendi yönetimiyle bir düzene girmiş, üretim artarak, kar edilmeye başlanmıştır. Alpagut’un etkisinin kendi sınırlarını aşarak yayılacağından korkan sermaye devletini ise korku sarar. Patronların karlarına kar katmalarını sağlayan, zevk-i sefa içinde yaşamaları için çalışan, dünyanın bütün zenginliklerini yaratan “ayak takımı”, bir işletmede yönetime el koyarak, kendisi için üretir. Bunun ülke geneline yayılması demek patronların sonu anmalına gelir. Bu korku ve telaşla İçişleri Bakanlığı devreye girer. Ankara’dan Çorum’a jandarma birlikleri sevk edilir. Maden ocağı jandarma birlikleri tarafından kuşatılır. Sendikacılarında çabalarıyla işçiler 35 gün sonra işletmeden çıkartılır. İşgale öncülük eden işçiler işten atılır. İşçiler eylemlerine iki gün madene inmeyerek devam ederler. Daha sonra patronlar toplu sözleşme imzalanır. Atılan işçiler tekrar işe alınır. Alpagut işçilerin talepleri üzerine Türkiye Kömür İşletmelerine devredilir.
Alpagut işçileri Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek önemli bir deneyime imza attılar. İşçi sınıfına izlenmesi gereken yolu tüm açıklığıyla gösterdiler. İşçileri “ayak takımı” olarak görenlere, yönetimi aldıklarında neler yapabileceklerini de gösterdiler.
40 yıl sonra Alpagut’ta fiili grev...
Aradan geçen kırk yılın ardından, Alpagut işçileri yine mücadele yolunu seçtiler ve fiili bir grev başlattılar. Türkiye Kömür İşletmeleri’nden özelleştirme ile özel sektöre geçen Çelikler Alpagut Dodurga Linyit İşletmesi’nde ücret anlaşmazlığı nedeniyle 200’e yakın işçi geçtiğimiz cuma günü fiili olarak greve çıktı.
Krizle birlikte çalışma koşulları daha da ağırlaşan Alpagut işçileri bir dizi haktan yoksun çalışıyorlar. Sosyal haklarının neredeyse hiçbirisi verilmiyor. Bir yıldır maaşlarına zam yapılmıyor. Ustalar 800 TL, usta yardımcıları 653 TL, normal işçiler ise 567 TL alıyor. “% 8 zam yaparım, beğenen çalışsın, beğenmeyen gitsin” diyen Alpagut patronu, işçilerin günlük ücretlere seyyanen 5 TL zam talebini, zarar ediyoruz söylemiyle vermiyor. Alpagut işçileri ise patronun dayatmalarına karşı grev silahıyla cevap verdiler.
Üç vardiyanın da ocağa inmemesi sonucu Alpagut Linyit’te üretim tamamen dururken Alpagut işçileri talepleri kabul edilinceye kadar greve devam edeceklerini söylüyor ve kazanacaklarına inanıyorlar. 40 yıl önceki Alpagut işçilerinin mücadele geleneğini yaşatıyorlar. Krize karşı sınıf kardeşlerine izlenmesi gereken yolu gösteriyorlar.
