Mardin’deki katliamın ardından koruculuk sistemi geniş bir tartışmaya konu oluyor. Devlet koruculuğun kaldırılmasından yana değil. Demokratik kurumlar ise koruculuğun lağvedilmesini istiyor. Hangi ilde kaç köy korucusu var, işte ayrıntıları ile koruculuk düzeni.
27 Haziran 1985 tarihli ve 9632 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, ilk olarak 13 ilde, geçici köy koruyucusu sistemi uygulanmaya başlandı. 1984'te başlayan koruculuğun ilk 8 yılı ücretsiz geçtikten sonra 1992'den itibaren ise maaşa geçildi. Kürt illerine yönelik olağanüstü hal uygulaması kaldırıldı. Çatışmalı ortamda halka saldıran korucuların son yıllarda birbirlerine karşı da rant savaşına girdiği görülüyor. En son Mardin ve Diyarbakır’ın Silvan ilçesinde kendi aralarında çatışan korucular, 45 kişi öldürdüler. Mardin’deki olayda 44 kişiyi, Silvan’daki olayda ise 8 yaşındaki bir kız çocuğu korucuların hedefi oldu.
1985'te 22 ilde yürürlüğe giren köy koruculuğu, 1993'te 13 ilde daha uygulanmaya konuldu, toplam sayı 35'e çıktı. Son 23 yılda devlet gözetiminde insan öldürmeden işkenceye, kaçırmadan gasba, silah kaçakçılığından dolandırıcılığa, tecavüzden köy yakmaya, köylüleri göçe zorlayıp, bağ, bahçe ve arazilerine zorla el koymak, köy boşaltmadan uyuşturucu madde kaçakçılığına kadar işledikleri suçlara bakıldığında 1985'den bugüne korucuların "yasadışı olaylar" ile iç içe yaşamayı bir yaşam tarzı edindikleri görülüyor.
1984 yılında hayata geçirilmeye başlanan korculuk siteminde ilk 8 yıl boyunca maaş ödemesi yapılmadı. 1984-1992 yılları arsında ise her üç korocudan biri suç işlediği için silahı geri alındı. Sadece '96'ya kadarki 10 yıllık sürede 23 bin 222 geçici köy korucusunun görevine işledikleri suçlar nedeniyle son verildi.
80 bine yakın korucu var
Koruculuk sisteminin geldiği nokta bu haldeyken 2008'de İçişleri Bakanlığı 10 bin kişilik korucu kadrosu daha açtı. Bakanlığın 15 Eylül 2008 tarihli oluru ile 758 geçici köy korucusunun daha alınmasıyla sadece Hakkari'de korucu sayısı 6 bin 849'a ulaştı. AB verilerine göre Türkiye’de 57 bin korucu var. Farklı kaynakların verdiği rakamlara göre ise korucu sayısı 70-80 bin arasında. Bazı şehir merkezlerinde gizli korucuların da olduğu söyleniyor. Bu kişiler, kalaşnikof silahla özel otolarla dolaşıyorlar. Halk arasında “Şehir korucuları” olarak tabir ediliyorlar. Arama noktalarında korucu kimliğini göstererek seyahat ediyorlar.
1996 yılında dönemin içişleri Bakanı Meral Akşener’in açıklamalarına göre, köy korucularına 1997 yılı bütçesinde personel giderleri olarak 11 trilyon 500 milyar TL. ödenek ayrıldı. Buna göre 62 bin 654 köy korucusu görev yapmaktaydı. Geçici köy korucularına görev yaptıkları bölgeler itibariyle 15 milyon ile 19 milyon TL. arasında ücret ödendiği açıklanmıştı. Korucuların devlete yıllık maliyeti günümüzde ise en az 227 milyon TL.
İllere göre korucu sayısı
Bugün genel olarak korucu sayısı azalırken, Hakkari, Siirt ve Bitlis bölgelerinde sayının arttığı gözleniyor. Tüm şehirlere bakıldığında en Hakkari korucu sayısı ile birinci sırada yer alırken, Van ikinci, Diyarbakır ise üçüncü sırada bulunuyor.
Mevcut durumda korucu dağılımı şöyle: Diyarbakır'da 5 bin 187, Şırnak'ta 6 bin 756, Batman'da 2 bin 887, Bingöl'de 2 bin 511, Bitlis'te 3 bin 730, Mardin'de 3 bin 323, Muş'ta bin 860, Siirt'te 4 bin 661, Van'da 7 bin 320, Hakkari'de 7 bin 614, Dersim’de 368, Adıyaman'da bin 485, Ağrı'da bin 838, Ardahan'da 91, Elazığ'da 2 bin 83, Antep'te 555, Iğdır'da 362, Kilis'te 33, Maraş’ta 2 bin 236, Kars'ta 558, Malatya'da bin 365, Urfa'da 934 geçici köy korucusu bulunuyor
