Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde uzun yıllardır süre gelen etnik gerilim patladı. Çinliler ile Uygurlar arasındaki çatışmada 140 kişi yaşamını yitirdi. Olayların geçen ay Guangdong eyaletinde yaşanan kavgadan kaynaklandığı ileri sürüldü
Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de Çin kökenlilerle Uygurlar arasında meydana gelen çatışma isyana dönüştü. Olayların nedeninin 25 Haziran'da bir fabrikada Uygurlarla Çinliler arasında çıkan kavga olduğu iddia edilse de yaşanan çatışmanın perde arkasında Uygurların bağımsızlık talebi bulunuyor. Bağımsızlık talepleri her fırsatta Çin tarafından bastırılan Uygurlar bu sefer de 2 Uygur kökenli işçinin öldüğü olayla ilgili soruşturma isteyerek Urumçi sokaklarına çıktı.
Caddeleri trafiğe kapatan, araçları ateşe veren Uygurlara polis saldırınca çatışma yaşandı. Çin Komünist Partisi Urumçi şefi Li Zhi ölü sayısının 140'a, yaralı sayısının 828'e çıktığını açıkladı. Şehirde ana caddelerin yanı sıra elektrik ve doğal gaz şirketleri ile televizyon istasyonu gibi önemli yerlerde güvenlik önlemleri artırıldı, komşu şehirlere giriş çıkışta kontrol noktaları oluşturuldu. Bu arada şüphelilerin sorgulanması için komşu bölgelerden etnik gruplara mensup 100'den fazla yetkili Urumçi'ye getirildi.
GEÇEN AY YAŞANAN OLAYLARIN DEVAMI
Olayların geçen ay ülkenin güneyindeki Guangdong eyaletinde yaşanan bir kavgadan kaynaklandığı ileri sürüldü. Yabancı haber ajanslarına bilgi veren yurt dışındaki Uygur derneklerinin temsilcileri olayların nedeni olarak, 26 Haziran'da Guangdong eyaletine bağlı Shaoguan şehrindeki bir oyuncak fabrikasında meydana gelen kavgayı gösterdi.
Resmi Şinhua ajansı da geçen pazartesi günü yayımladığı haberde, yüzlerce Han milliyetinden Çinli ile Uygurun karıştığı kavgada 2 kişinin öldüğünü, 66 kişinin de hastaneye kaldırıldığını duyurmuştu. Singapur'da yayımlanan Lianhe Zaobao adlı gazetenin internet sayfasında, kavganın Uygurlar tarafından cinsel tacize uğradığı iddia edilen Han bir kadın işçinin erkek arkadaşı tarafından başlatıldığı ileri sürüldü.
SÜRGÜNDEKİ RABİA KADER SUÇLANIYOR
Çin hükümeti olayların, Rabiya Kader'in başında bulunduğu Dünya Uygur Kongresi tarafından kışkırtıldığını öne sürdü. Eski bir iş kadını olan Kader, ulusal güvenliği zedelediği gerekçesiyle 1999'da tutuklanmış ve 17 Mart 2005'te kefaletle serbest bırakılınca ABD'ye gitmişti.
Uygurların bitmeyen bağımsızlık rüyası
Do/u Türkistan olarak da adlandırılan ve Pakistan, Hindistan ve Orta Asya'yı Çin'e bağlayan, petrol ve doğal gaz yataklarıyla zengin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 8 milyondan fazla Müslüman Uygur yaşıyor. 1.646.700 kmÇ yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin en geniş idari bölgesi olan Sincan'ın resmi rakamlara göre nüfusu 21 milyonu geçiyor. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşu.
Başkenti Urumçi, resmi dilleri Uygurca ve Standart Çince'dir. Sincan'da birçok Uygur'un göçe zorlandığı ve yerlerinde Han Çinlilerin getirildiği, hükümetin de Uygurların din ve kültürlerini kontrol altında tuttuğu biliniyor. Çin'in, Sincan'daki halka terör gerekçesiyle ağır baskı uyguladığı belirtiliyor. Pekin ise, Uygur Türklerini El Kaide ile birlikte mücadele ederek Doğu Türkistan'a bağımsızlık kazandırmaya çalışmakla suçluyor. Bölgenin çok etnili yapısında Uygurlardan sonra en fazla nüfusa sahip olan topluluklar ise Han'lar (7.5 milyon), Kazaklar (1.5 milyon) ve Huiler'dir (1 milyon).
