Polis yetkilerinin artırıldığı iki yılda 13 kişi gözaltı merkezlerinde öldü. Polis silahıyla 53 kişi yaralandı. 416 işkence, kötü muamele gerçekleşti.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) yetkilerinin artırıldığı iki yıl içinde polisin neden olduğu insan hakları ihlallerini raporlaştırdı.
Buna göre, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun (PVSK) değiştirildi Haziran 2007'den bu yana, polisin silah kullanması nedeniyle ya da kişilerin güvenliğinden sorumlu olduğu gözaltı merkezlerinde, toplam 53 kişi öldü. 13 kişi gözaltı merkezlerinde öldü.
Polis silahıyla 40 kişi öldü
Polisin dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle ateş açması, gösterilere müdahale etmesi, gerçekleştirdiği ev baskınları sırasında silah kullanması sonucunda toplam 40 kişi yaşamını yitirdi; 53 kişi yaralandı.
TİHV "Uluslararası normlara göre kolluk kuvvetleri sadece kendisine ve başkalarına yönelik yakın yaşamsal bir tehlike halinde silaha başvurabilir. Oysa PVSK'de yapılan değişiklikle, kolluk kuvvetleri ortada hiçbir tehdit yokken dahi kendilerine tanınan silah kullanma yetkisini en geniş biçimde kullanmıştır" diyor.
416 işkence-kötü muamele
Bu sürede toplam 416 işkence ve kötü muamele olayı gerçekleşti. TİHV raporunda, bunların dağılımıysa şöyle:
Kaba Dayak: 230
Hakaret: 57
Biber Gazı: 47
Tehdit: 34
Basınçlı Su ve Soğuk Su Tutma: 11
Sözlü Taciz: 7
Öldürme Tehdidi: 5
Tecavüz tehdidi: 5
Haya Burma: 4
Soğuk ve karanlık bir ortamda bekletme: 3
Diz üstünde veya hareketsiz bekletme: 3
Aç ve susuz bırakma: 2
Copla tecavüz: 2
Nefessiz bırakma: 2
Çıplak bırakma: 2
İstenilmeyen hareketlere zorlama: 2
Bu olayların çoğunun, 168'inin sokakta gerçekleşmesi, resmi mekan dışı işkencenin yoğunluğunu gösteriyor. 109 olaysa gözaltı mekanlarında gerçekleşti.
TİHV bu durum için "Bu veriler, onlara kaynaklık eden olay öyküleri birlikte incelendiğinde, kolluk kuvvetlerinin durdurma ya da arama işlemleri yaparken, kimlik sorarken ya da suçu önlemeye yönelik müdahalelerde bulunurken, nakil aracında ya da gözaltı sırasında sıkça aşırı ve orantısız güç kullanımına başvurduğu, işkence ve kötü muamelede bulunduğu anlaşılmaktadır" diyor.
İki yılda, 47 ilde meydana gelen en az 331 olay sonucunda en az 1.605 kişi çeşitli hak ihlalline maruz kaldı. En fazla hak ihlali 109 olayla İstanbul, 23 olayla İzmir, 17'şer olayla Diyarbakır ve Hakkari, 16 olayla Van, 14'er olayla Ankara ve Adana'da gerçekleşti.
TİHV bu verileri "PVSK'de yapılan değişiklik sonucu gerçekleşen ihlallerin münferit değil aksine sistematik ve tüm ülke sathında nedenli yaygın olduğunu açıkça gösteriyor" diye yorumluyor.
Bianet / 18.06.09
