TAHRAN - İran’da dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in 12 Haziran’daki cumhurbaşkanlığı seçimini koltuğun aşırı muhafazakâr sahibi Mahmud Ahmedinecad’ın kazandığının kabullenilmesi, aksi halde kan döküleceği restine rağmen reformcu aday Mir Hüseyin Musavi’nin yanlıları önceki gün protestoyu sürdürürken, çok sayıda ölü ve yaralı var. İran devlet televizyonu ‘silah ve patlayıcı taşıyan teröristlerle’ girilen çatışmalarda 10 kişinin öldüğünü, 100’den fazla kişinin yaralandığını duyurdu. Devlete bağlı İngilizce yayım yapan ve sadece yurtdışından izlenen Press TV ölü sayısını 13 olarak açıkladı. CNN 19 olarak verdi. Bazı hastane yetkililerinin 150 ölüden söz ettiği dedikodusu dolaşıyor. Dün akşam Musavi yanlılarının yoğun yaşadığı Tahran’ın kuzeyindeki Niyavaran ve Zeferaniye bölgelerinde tekbirli protestolara silah seslerinin karıştığı haberleri geldi.
İstihbarat Bakanlığı ile Emniyet Müdürlüğü, şiddetten rejim muhalifi Halkın Mücahitleri’ni sorumlu tutup, örgütün Irak’taki Eşref kampında Britanya tarafından eğitilip İran’a sızmış silahlı üyelerini tutukladıklarını duyurdu. Tahran’da bir caminin yakılmasıyla çok sayıda kişinin öldüğü, iki benzin istasyonu ve bir askeri garnizona saldırıldığını ileri süren devlet televizyonu, cami haberini geri çekip özür diledi.
‘Şehitlik sözleri yalanlandı’
Musavi ise İran’ı 20 yıldır yöneten Hamaney’e meydan okuyor. Önceki gün Tahran’ın güneyinde taraftarlarına seslendiği de “Şehit olmaya hazırım. Tutuklanırsam genel greve gidin” dediği yolundaki iddialar dün yardımcısı Kurban Behzadiannejad tarafından yalanlanan Musavi’nin gazetesinin web sitesi Kalemeh’te yayımladığı açıklama ise dün AFP tarafından şöyle aktarıldı: “‘Musavi’nin İran halkına beşinci açıklaması: Yalancı ve hilekârların İslami sistemi savunmanın bayrağını sizden çalmasına izin vermeyin!’ Halkın güvenini sarsan muazzam boyuttaki hile ve oyların değiştirilmesi, hile olmadığının başlıca kanıtı olarak sunulacaksa, sistemin cumhuriyetçi yönünü kasapça kesip doğranıp öldürülecektir ve İslam ile cumhuriyetin bir arada olamayacağı fikri kanıtlanmış olacaktır. Halkın güvenine oylarını korumak suretiyle karşılık verilmezse ya da sivil barışçı tepkilerle haklarını savunmasına izin verilmezse, karşımıza tehlikeli yollar çıkacak demektir. Bunun geri tepmesinden barışçı davranışları hoşgöremeyenler sorumlu olur. Kutsal sistemize ve yasal yapısına karşı değiliz. Bu yapı bizim bağımsızlığımız, özgürlüğümüz ve İslami cumhuriyeti koruyor. Biz bu yoldan sapmaya, yalana karşıyız ve bunu reforme etmek, İslami devrimin saf ilkelerine geri dönmek istiyoruz.”
‘AKK değil özel komisyon lazım’
Hile iddialarının Anayasayı Koruyucular Konseyi (AKK) değil bağımsız bir komisyonca araştırılmasını talep eden açıklama, siteden kısa süre geri çekilse de tekrar yayıma konuldu. CNN ise Musavi için Facebook’ta açılan sayfada yayımlanan açıklamayı şöyle aktardı: “Muazzam boyuttaki hile, hile olmadığının kanıtı olarak kullanılacaksa sistem mezbahayı boylar. Ve İslam ile demokrasinin birlikte yaşayamayacağını da kanıtlar.”
Dün de web sitesinden gösterilere devam çağrısı yapsa da yandaşlarına itidalli davranmayı telkin eden Musavi, toplu tutuklamaları protesto edip güvenlik güçlerinden geri dönülmez hasarlara yol açmaktan kaçınma çağrısı yaptı. Musavi destekçisi eski ılımlı cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, “Sivil yollarla talep açıklamayı önlemenin tehlikeli sonuçları olur. Gözaltına alınanların bırakılması durumu yatıştırabilir” dedi. Hatemi, tartışmanın seçimde Ahmedinecad’ı desteklemiş AKK’yle çözülmeyeceğini belirtti. Muhafazakâr kanadın önde geleni Meclis Başkanı Ali Laricani 15 Haziran’da Tahran Üniversitesi yurdunun basılmasını kınaması sonrası, bu kez AKK’yi “Bazı üyelerinin belli bir cumhurbaşkanı adayına desteğini açıklamamış olmalarını dilerdim” sözleriyle eleştirdi.
Önceki gün Tahran’ın merkezindeki İnkılap Meydanı’nda binlerce gösterici coplanıp gözyaşartıcı gaz ve tazyikli suya tutulurken, bazı göstericilerin ‘Hamaney’e ölüm’ diye bağırdığı söyleniyor. Hükümet işi sıkı tutup yabancı medyanın gösterileri izlemesine izin vermezken, Uluslararası Af örgütü can kaybı sayısını doğrulamanın zorluğuna dikkat çekti. ABD merkezli Uluslararası İnsan Hakları Kampanyası ise yaralıların kaldırıldıkları hastanelerde güvenlik güçleri tarafından tutuklandığı iddiasını ortaya attı.
23 İranlı gazeteci tutuklandı
Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütüne göre İran Gazeteciler Birliği başkanı Ali Mazrui de 23 İranlı gazeteci tutuklandı. En büyük reformcu parti İslami Katılım Cephesi’nin genel sekreteri Muhsin Mirdamadi de kayıp. Mirdamadi, gösterilerin ilk günlerinde gözaltına alınsa da daha sonra serbest bırakılmıştı.
Montazeri’den yas çağrısı
Devriminin mimarlarından olsa da eleştirileri nedeniyle Humeyni tarafından etkisizleştirilmiş Büyük Ayetullah Hüseyin Ali Montazeri ise “Halkın taleplerine karşı gelmek dinen caiz değildir” diyerek protestolarda ölenler için çarşambadan itibaren üç gün yas çağrısında bulundu. (Dış Haberler)
