Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün OECD üye ülkelere ilişkin hazırladığı “OECD 2009 Bir Bakışta Eğitim Raporu Işığında Eğitimin Durumu Raporu”, Türkiye’de krizin faturasının eğitim emekçilerine kesildiğini rakamlarla ortaya koyuyor. OECD tarafından her yıl, üye ülkelerin eğitim bakanlıklarından sağlanan verilerle oluşturulan ve “Bir Bakışta Eğitim” ismi verilen raporlarda, eğitim emekçilerinin çalışma koşullarından öğretmen başına düşen öğrenci sayısına, öğretmenlerin ücretlerinden bütçeden eğitime ayrılan paya kadar eğitimle ilgili bir çok konuda veriler sunuluyor.
EN YÜKSEK ÇALIŞMA SAATİ TÜRKİYE’DE
Rapora göre, OECD üyesi ülkeler arasında Türkiye, zorunlu çalışma saatinin yüksekliği ile birinci sırada yer alıyor. Yıllık toplam zorunlu çalışma saati Türkiye’de 1832 saat. OECD’ye üye 35 ülkenin zorunlu çalışma saati ortalaması 1652. Buna göre Türkiye’deki öğretmenler OECD ortalamasından, her yıl 180 saat fazla çalışıyor.
ÖĞRENCİ SAYISINDA BİRİNCİ
Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayılarının da değerlendirildiği raporda, Türkiye öğrenci sayısında birinciliği başka ülkelere bırakmıyor. Rapora göre okul öncesi dönem için öğretmen başına düşen öğrenci sayısında OECD ortalaması 15 iken, Türkiye’de bu rakam 26. Okul öncesi dönemde öğretmen başına İspanya’da 14, Portekiz’de 16, Yunanistan’da 12, Macaristan’da 11, Çek Cumhuriyeti’nde 14, İsveç’te ise 13 öğrenci düşüyor.
İlköğretim düzeyinde ise öğretmen başına ortalama 16 öğrenci düşerken, bunun ülkelere göre dağılımı; Portekiz’de 12, Yunanistan ve Macaristan’da 10, Çek Cumhuriyeti’nde 19, İsveç’te 13. Türkiye’de ise bu sayı 26.
Benzer bir tablo ortaöğretim düzeyinde gözleniyor. Ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısında OECD ortalaması 13; Portekiz ve Yunanistan’da 8, Avusturya ve Macaristan’da 11, Fransa’da 12, Türkiye’de ise 17.
EN DÜŞÜK ÜCRET TÜRKİYE’DE
Öğretmenlerin brüt maaşlarının değerlendirildiği rapora göre, en yüksek öğretmen maaşlarını Almanya ve Hollanda verirken, en düşük maaşlar Türkiye ve Macaristan’da. 2009 yılı için İspanya’da göreve yeni başlamış bir ilkokul öğretmeni yılda toplam 34 bin 250 dolar, Yunanistan’da aynı şartlarda bir öğretmen yılda toplam 26 bin326 dolar kazanırken, bu rakam Türkiye’de 14 bin 063 dolarda kalıyor.
KRİZ EĞİTİMİ DE VURDU
Raporda eğitim emekçilerinin 2007 ve 2009’da aldıkları ücretler de karşılaştırılıyor. Buna göre Türkiye’de öğretmenlerin maaşlarının dolar bazında alım gücü 2009 ve 2007 yılları arasında 17 bin 909 dolardan 14 bin 63 dolara iniyor. Diğer ülkelerde ise yıllık toplam ücretlerde artış söz konusu. Bu durum, krizin etkilerinin Türkiye’de reel ücretler bazında daha fazla gerilemeye yol açtığını gösteriyor.
Rapora göre devlet liselerinde göreve yeni başlamış bir öğretmen İspanya’da yılda toplam 39 bin 367, Yunanistan’da 26 bin 326 dolar, Türkiye’de ise 14 bin 63 dolar kazanıyor, 2007 yılında ise bu ücret 18 bin 179 dolardı. Rapor, Türkiye’de en üst derecedeki bir devlet lisesi öğretmeninin 2007’de 21 bin 893 dolar yıllık gelir elde ettiğini, ancak bunun 2009’da 17 bin 515 dolara gerilediğini de ortaya koyuyor.
OECD ülkeleri arasında eğitime ayrılan bütçenin ortalaması yüzde 3.5 iken, bu oran, Almanya ve İspanya’da yüzde 2.8, Estonya’da yüzde 3.5, Slovenya’da yüzde 4, Macaristan’da yüzde 3.4, Çek Cumhuriyeti’nde yüzde 2.8. Türkiye’de eğitime yapılan harcamaların GSYİH’ye oranı ise yüzde 1.9’da kalıyor.
