ABD’de yapılan bir araştırmaya göre Doğu Avrupa ülkelerinde Berlin duvarının yıkılışından 20 yıl sonra kapitalist sisteme olan destek azaldı. Bu ülkelerde halkın önemli bir çoğunluğu sosyalist dönemde daha rahat yaşadıklarını düşünüyor.Eski Demokratik Alman Cumhuriyeti ve yedi Doğu Bloku ülkesi Polonya, Macaristan, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Bulgaristan ve Rusya’da Pew Research Center Enstitüsü tarafından yapılan kamuoyu yoklamasına göre, eski sosyalist devletlerin çoğunda mevcut ‘demokrasiye’ ve kapitalist sisteme destek hızla düşüyor. Sosyalist ve kapitalist dünyayı birbirinden ayıran simge figürlerden Berlin Duvarı’nın yıkılışının 20. yıldönümü vesilesiyle yapılan kamuoyu araştırması birbirinden ilginç sonuçlar ortaya çıkardı.
Buna göre Ukrayna’da çok partili yönetime geçiş 1991’de yüzde 72 destek toplarken, bugün bu oran yüzde 30’a geriledi. Diğer tüm ülkelerde kamuoyunun çoğunluğu demokrasiden yana ancak hepsinde de önemli bir düşüş yaşanıyor.
Eski Doğu Almanya’da çok partili yönetime olan destek 1991’de yüzde 91 iken yüzde 85’e düştü. Ancak Bulgaristan’da çok partili yönetime destek 24 puan kaybederken, Polonya’da 18 puan ve Rusya’da 8 puan düşerek yüzde 53’ indi. Buna karşın Polonya’da çok partili yönetime destek 4 puan artarak yüzde 70’e çıktı.
KAPİTALİZM YERLERDE SÜRÜNÜYOR
Kapitalizm konusunda ise değişim yanlılarının oranı her yerde azaldı. Küresel ekonomik krizin de etkisiyle eski sosyalist ülkelerde kapitalist sistem başaşağı gidiyor. Kriz nedeniyle iflasın eşiğine gelen Macaristan’da insanların sosyalizme olan özlemleri artıyor. Macaristan’da kapitalist sisteme ve neoliberal politikalara olan destek 20 yıl öncesi ile karşılaştırılınca 32 puan destek kaybederek yüzde 46’ya geriledi.
Ukrayna yine çoğunluktaki negatif görüşü ile dikkat çekerken eski Doğu Almanya’da 4 puan desek kaybetmesine rağmen yüzde 82’lik oran kapitalizmi tasvip ediyor. Ancak Polonyalıların sadece yüzde 47’si ve Çeklerin yüzde 45’i insanların ekonomik durumunun bugün sosyalist dönemden daha iyi olduğunu düşünüyor. Macaristan’da ise sosyalist dönemde insanların ekonomik durumunun daha iyi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 72’ye çıkıyor.
SOVYETLERİN DAĞILMASI BÜYÜK TALİHSİZLİK
Öte yandan eski Doğu Almanyalıların yüzde 81’i ülkelerinin birleşmesini onaylıyor. Macaristan hariç Avrupa Birliği’ne üyelik konusunda tüm ülkelerde önemli bir desteğin bulunduğu görünüyor. NATO’ya olan bakış ise Ukrayna ve Rusya’daki yüzde 58’lik olumsuz bakışın aksine diğer tüm ülkelerde olumlu destek görünüyor. 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasını “büyük bir talihsizlik” olarak gören Rusların oranı yüzde 38 iken bugün bu oranın yüzde 58’e yükseldiği ortaya çıktı. Rusların, yüzde 47’si (1991’e göre 10 puanlık artışla) Rusya’nın bir imparatorluk sahibi olmasını “doğal” buluyor.