Geçtiğimiz aylarda açlık isyanlarıyla çalkalanan ve ardından yaşanan kasırgalar nedeniyle ağır maddi hasara uğrayarak yüz binlerce kişinin evsiz kaldığı Haiti’de binlerce kişi, ABD’nin bir hükümet darbesiyle indirdiği ve sürgünde bulunan Jean-Bertrand Aristide’in ülkeye dönmesi ve yeniden devlet başkanı olması için gösteriler düzenledi.
Mevcut devlet başkanı Rene Preval’a 2006 seçim kampanyasında söz verdiği üzere Aristide’nin ülkeye dönmesini sağlaması uyarısında bulunan göstericiler, “liderimizin kendi ülkesine dönmesini istiyoruz. Bizim durumumuzu tek umursayan kişi olan Aristide’i geri istiyoruz” sloganları atarak başkent Port-au-Prince ve ülkenin en büyük şehri Cap-Haitien’deki yolları trafiğe kapattılar.
2004 yılında ülkeden kaçmak zorunda bırakılan ve halen Güney Afrika’da bulunan Aristide yanlısı gösteriler barışçıl biçimde sonlanırken, polis ve Birleşmiş Milletler askerleri ise geçtiğimiz aylarda yaşanan çatışmaları göz önünde tutarak yoğun önlemler aldı. Aristide de yaptığı açıklamada “ülkeme bir vatandaş olarak hizmet etmeye devam etmek istiyorum” sözlerini sarf etti. Gösteriler ayrıca Aristide’in devlet başkanı seçilmesinin 18. yıldönümünde gerçekleşmesi açısından da sembolik bir öneme sahipti.
Haiti’de 1990 yılında seçimle devlet başkanı olan Jean-Bertrand Aristide hemen bir yıl sonra ABD’nin ülkeyi işgal etmesiyle sürgüne gönderildi. 1994 yılında ülkeye geri dönen ve tekrar devlet başkanı seçilen Aristide 2000 yılında yeniden seçilerek ikinci başkanlık dönemine başladı. 2004’te ABD’nin ve Fransa’nın desteklediği bir askeri ayaklanmayla yeniden ülkeden ayrılmaya zorlanan Aristide halen Güney Afrika’da sürgünde bulunuyor.
Haiti’nin isyankâr yılı
Öte yandan 2008 yılı, Haiti’de ABD ve Frnsa tarafından yerleştirilmeye çaışılan sömürgeci/neo-liberal düzenin temelinin çatırdamaya başladığı bir yıl oldu. Aşırı yükselen gıda fiyatları ve kıtlığı protesto amacıyla başlayarak bir halk ayaklanmasına dönüşen isyanlar nedeniyle devlet başkanı Rene Preval, başbakan Jacques Edouard Alexis’i senato kararıyla görevden aldı. Toplam 27 senatörden 16’sı başbakanın görevine son verilmesi yönünde oy kullanırken, halkı yatıştırmak için “başbakanın kellesinin verildiği” görüşleri ağır bastı.
Öte yandan Haiti sokakları ise yine de durulmadı. Başbakanın azledilmesini takip eden saatlerde başkent Port-au-Prince’i koruyan Nijerya kökenli bir Birleşmiş Milletler askeri göstericiler tarafından öldürüldü, BM askerlerinin halkı daha da kışkırtmamak adına silah kullanmadığı gözlenirken, Haiti varoşları haftalarca göstericilerin kontrolünde kaldı.
Halk ayaklanmasının talepleri ise başlangıcından itibaren giderek genişledi. Birleşmiş Milletler üslerine yapılan saldırılarda BM askerlerinin kayıtsız şartsız ülkeden çekilmesi talep edilirken, başbakanın azledilmesinin isyanı yavaşlatmasının mümkün olmadığı gözlemleniyordu. Mevcut durumda aşırı yoksulluğun hüküm sürdüğü ülkede halk nezdinde yasal sayılabilecek bir hükümetin kurulabilmesi için Aristide’in sürgünden dönmesi ve erken seçimlere gitmek kaçınılmaz görünüyor.
19.Aralık.2008
[Latinbilgi – S.T.]
