15 Ağustos 2009 Cumartesi
Ukrayna-Rusya hattında gerilim
Ukrayna’da batı yanlısı “turuncu devrim”den sonra, özellikle doğal gaz hatları nedeniyle gerilen Kiev ve Moskova ilişkileri, bir kez daha gerilim aşamasına geldi.
Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, İnternet üzerinde Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko’ya hitaben yazdığı mektupta, açıkça Ukrayna’nın Batı Avrupa’ya doğal gaz akışını tehlikeye düşürmeye çalıştığını belirterek, bu politikasını terk etmeye çalıştı. Ayrıca mevcut hükümetin Ukrayna’da yaşayan Rus azınlığın haklarını kısıtlamaya çalıştığını ifade eden Medvedev’in mektubuna Yuşçenko’nun kendisi yanıt vermez iken Ukrayna basını çarşamba gününden bu yana adeta Rusya’ya savaş açmış durumda.
İlk olarak üç yıl önce, Rusya’nın Ukrayna üzerinden geçen doğal gaz hatlarının vanalarını kapatmasıyla gerilen iki ülke ilişkileri, aradan geçen zamana rağmen normalleşmiş değil.
Rusya’nın yapmış olduğu bu çıkış özellikle batı yanlısı Yuşçenko ve ekibini iyice köşeye sıkıştırmışa benziyor.
Bu yüzden Yuşçenko’nun kendisi Medvedev’in mektubuyla ilgili herhangi bir açıklama yapmaktan kaçınırken, partisi “Bizim Ukrayna” Yönetim Kurulu Üyesi Vira Ulyançenko aracılığıyla yanıt vermeyi tercih etti.
Avrupa basınında yer alan haberlere göre Yuşçenko’nun bilgisi dahilinde açıklama yapan Ulyançenko, Rusya’yı “Emperyal komplekslere sahip olmak” ile suçlayarak, amacın önümüzdeki yılın başında yapılacak başkanlık seçimlerine müdahale etmek olduğunu söyledi.
Rusya, Batı Avrupa’ya doğal gaz taşıyan hatların Ukrayna’dan geçen bölümünü Gazprom aracığıyla tamamen denetim altına almak istiyor. Buna gerekçe olarak da Ukrayna’nın transiti güvenli bir şekilde gerçekleştirmediğini gösteriyor. Yuşçenko ve ekibi ise buna yanaşmıyor.
UKRAYNALILAR RUSYA İLE DOSTLUK İSTİYOR
Başkanlık seçimi öncesinde yapılan anketlere göre Ukrayna halkının yüzde 90’ından fazlası Rusya ile iyi komşuluk ilişkileri içerisinde olmak istiyor. Bu da, aynı zamanda Rusya ile iyi ilişkiler içinde olmadan istikrarlı bir ülke olunamayacağı görüşünü pekiştiriyor.
Buna karşın, ABD ve AB’nin desteğiyle 2004’te “Turuncu Devrim” yapan Devlet Başkanı Yuşçenko ve Başbakan Yulia Timişenko’nun güvenirliği ise alt düzeyde seyrediyor.
Anketlere göre, ülke genelinde Yuşçenko’nun oy oranı yüzde 4’e kadar düşmüş. Yine Timişenko da, ekonomik krize ciddi sayılabilecek önlemler alamadığı için güven kaybetti. Rusya’nın desteklediği Viktor Yanukoviç’in oyları ise artıyor. Bu durumda, önümüzdeki yıl yapılacak başkanlık seçimlerinde Rusya yanlılarının kazanmasının mümkün olduğuna dikkat çekiliyor.
GÜRCİSTAN’I UKRAYNA SİLAHLANDIRDI
Medvedev tarafından yayınlanan mektupta ayrıca, geçen yıl Gürcistan’ın Güney Osetya’ya saldırması üzerine çıkan savaş sırasında Ukrayna silahlarının da kullanıldığı belirtilerek, “Çok sayıda sivil ve asker Ukrayna tarafından Gürcistan’a verilen bu silahlarla öldürüldü” denildi. Savaş sırasında Yuşçenko, bir grup Doğu Avrupalı başbakan ve devlet başkanı ile birlikte Tiflis’e giderek Gürcistan Devlet Başkanı Şakaşvili’ye destek vermişti.
Kiev ile Moskova arasındaki ilişkilerin gerilmesinde, Ukrayna’nın iki Rus diplomatını “Rus azınlığı kışkırtarak huzursuzluk çıkarmak” nedeniyle sınır dışı etmesi önemli rol oynuyor. Rusya ayrıca Ukrayna’ya yeni bir elçi atamayı iptal etti. Gerekçe olarak da hükümetin Rusya karşıtı tutumunu değiştirmemesini gösterdi.
Rusya, Ukrayna’nın stratejik önemini azaltmak için, Güney Avrupa’ya doğal gaz taşımak amacıyla Türkiye ile Güney Akımı anlaşması imzalamıştı.